En Eski Maddi Olmayan Emek Teorisi Gönderileri
En Eski Maddi Olmayan Emek Teorisi kitaplarını, en eski Maddi Olmayan Emek Teorisi sözleri ve alıntılarını, en eski Maddi Olmayan Emek Teorisi yazarlarını, en eski Maddi Olmayan Emek Teorisi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
19. yüzyılda eğitim, sağlık, ulaşım hizmetleri günümüzdeki yaygınlıkta olmadığı gibi, bu işlerde de kapitalist biçimler oldukça sınırlıydı. Hizmetlerin artı değer üretmesi mümkün olmadığı için değil, kapitalist hizmet üretimi dönemin iktisadi yapısında oldukça sınırlı bir yer işgal ettiği için Marx bu alanı analizinin dışında bırakmıştı:
Genelde, işçiden ayrılabilir ürünler şeklinde değil, hizmetler şeklinde tüketilen, dolayısıyla da işçiden bağımsız metalar
olarak var olamayan bu iş çeşitleri, yine de doğrudan kapitalist anlamda sömürülebilirler. Bu iş türleri, kapitalist üretimin
hacmiyle karşılaştırıldığında devede kulak kalırlar. Dolayısıyla
bunları tümüyle göz ardı edebiliriz.
Sayfa 107 - 1. baskı - Mart 2018
Nesnel Emek
Emek sürecinde insanın faaliyeti emek aracı yardımıyla, emek
nesnesi üzerinde daha başından amaçlanmış bir değişiklik gerçekleştirir. Süreç ürünle son bulur. Sürecin ürünü bir kullanım değeridir, biçim değişikliği ile insan ihtiyaçlarını gidermeye uygun hale getirilmiş bir doğal maddedir. Emek, nesnesiyle birleşmiştir. Emek nesnelleşmiş ve nesne işlenmiştir.
Marx, 1961: 180
Sayfa 23 - 1. baskı - Mart 2018
Plazalarda idare edecek bir ekibi olmayan kişilere “şef”, “yönetici” gibi ünvanlar dağıtıldı. Birçok sıradan iş maddi olmayan emek havasına bürünecek isimlerle anıldı. Ancak bu beyaz yakalı ya da maddi olmayan işler dünyası ve unvan enflasyonunun önemli bir kısmı pek de beyaz yakalı sayılmaz.
Beyaz yakanın yaldızları kazındığında kapitalist sermayenin yoğun sömürüsü ve denetimi ortaya çıkıyor.
Emek sürecinde insanın faaliyeti emek aracı yardımıyla, emek nesnesi üzerinde daha başından amaçlanmış bir değişiklik gerçekleştirir. Süreç ürünle son bulur. Sürecin ürünü bir kullanım değeridir, biçim değişikliği ile insan ihtiyaçlarını gidermeye uygun hale getirilmiş bir doğal maddedir. Emek nesnesiyle birleşmiştir. Emek nesneleşmiş ve nesne işlenmiştir.
Doğayla en yakından ilişkili en basit iş şekli; avcılık, balık tutma veya bitki toplama işlerinde olduğu gibi doğaya doğrudan el koymaktır. Bu tür işlerde doğanın verdiği doğrudan alınır. Bu sınır durumudur, çünkü neredeyse dolayımsız olan doğaya el koyma, nesnenin kendinde dönüşümü içermez.
İnsan emeği, tohumun bitkiye ve mahsule dönüştürülmesine neden olmaz, ancak bir organik dönüşümün kendiliğinden olabilmesi için en uygun şartları sağlar. Bu, bir tahtayı değiştirmek için araçlarla çalışan marangozla çelişir. Benon, tarımın esasen “dönüştürücü olmaktan ziyade sürdürücü, düzenleyici ve çoğaltıcı bir emek” olduğunu savunur.
Endüstri, işçi ile doğa ve toplumsal dünya arasında oldukça dolaylı ve soyut bir ilişkiyi yaratır. İş doğrudan üretim sürecinden uzaklaşmıştır ve ürün de artık tikel ihtiyaçların karşılanması ile doğrudan ilişkilendirmez.
Tarih bir kez ilerleyip toplumsal gerçeklik değiştiğinde eski teoriler artık yetersiz kalır. Yeni gerçeklik karşısında yeni teorilere ihtiyaç duyarız.
Burjuva toplumunu uzun vadede ve bir bütün olarak düşündüğümüzde, toplumsal üretim sürecinin nihai sonucu daima, bizzat toplum olarak, başka bir deyişle toplumsal ilişkileri içindeki insanın kendisi şeklinde gözükür. Ürün gibi sabit bir biçimde sahip olunan her şey, bu hareket içinde sadece bir an, kaybolan bir an olarak karşımıza çıkar.
Maddi olmayan emeğin tümü muhakkak maddi etkinlikle ilgiliyken, maddi emek ise tam tersine sadece işe tabi tutulan maddeyi değil öznelliği ve toplumsal ilişkileri de değiştirmesi anlamında “maddi olmayan” niteliktedir. Bu bakımdan maddi ve maddi olmayan arasında net bir ayrım yoktur.
Meta, her şeyden önce, taşıdığı özellikler itibarıyla şu ya da bu türden insan ihtiyaçlarını gideren dışsal bir nesne, bir şeydir. Bu ihtiyaçların doğasının, örneğin mideden mi yoksa hayallerden mi kaynaklandığının bir önemi yoktur.
Marx, sosyalizmin siyasi inşasına duyulan ihtiyaç konusunda ütopyacı bir öğreti sunmaz, böyle bir devrimci inşaayı mümkün kılan unsurların kapitalizmin bizzat kendisinden türediğini savunur.
Bir kuş gibi şarkı söyleyen şarkıcı üretken olmayan bir işçidir. Ama şarkısını para için sattığı oranda bir ücretli emekçi ya da tüccar olur. Ancak aynı şarkıcı ona para kazanmak için şarkı söyleten bir girişimcinin yanında çalışırsa o zaman üretken bir işçi olur; çünkü o doğrudan doğruya sermaye üretir.