Mevlana’nın Ahlak Öğretisi
Muzaffer AyvazMevlana’nın Ahlak Öğretisi Gönderileri
Mevlana’nın Ahlak Öğretisi kitaplarını, Mevlana’nın Ahlak Öğretisi sözleri ve alıntılarını, Mevlana’nın Ahlak Öğretisi yazarlarını, Mevlana’nın Ahlak Öğretisi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Mevlânâ, alışkanlık haline gelen kötü duygu ve düşüncelerin zamanla kalbi kaplayarak insan karakterini bozduğunu, ahlaki kişiliği hastalıklı hale getirdiklerini düşünmektedir. Dolayısıyla ahlaki tedavi için alışkanlıkları yakından takip ederek kaynağına inmeyi ve huy haline dönüşmeden önce kötü alışkanlıkları hemen tedavi etmeyi, iyileştirmeyi önermektedir.
Sayfa 255
Mevlana
Mevlâna'ya göre, en büyük savaş, düşünce ordularıyla yapılan savaştır. Her iş, bir duygu, düşünce ve niyetten doğar. Ameller niyetlere göre şekillenir. Ortaya çıkmadan önce bütün davranışlar aslında sadece bir duygu, düşünce ve niyetten ibarettir.
Sayfa 235
Nefis çoğu zaman kendi arzuları için bedeni kullanarak ahlaki gelişime engel olmak ister. Fakat bunu fark etmek kolay değildir. Çünkü o, kendi isteklerini gerçekleştirebilmek için insana birçok delil sunmakta veya çeşitli savunma mekanizmalarıyla gerçek amacını gizlemektedir(...) O halde insanın dikkatli olması ve nefsine sürekli muhalefet etmesi gerekir. Zaten nefsi öldürmekten maksat da, nefsi terbiye ederek kötü istek ve arzuları kontrol altına almak ve böylece nefsi ahlaki gelişim önünde engel olmaktan çıkarmak hatta bir yardımcıya dönüştürmektir.
Sayfa 231
İnsan, seçme ve yapma gücüne sahip özgür bir varlık olduğu için yaptığı tüm işlerden sorumludur. Aslında o, iyi veya kötü işleri, Allah'ın verdiği güçle yapar. Fakat işi kendi özgür iradesiyle tercih edip yaptığı için ahlaki açıdan sorumludur. Allah insana akıl ve özgürlük gibi büyük bir güç ve üstün bir sorumluluk yüklemiştir. İnsan kaza ve kaderi bahane ederek bu ahlaki sorumluluktan kaçamaz.
Sayfa 193
... kendi arzu ve şehvetlerinin kölesi olan kimse köleden daha kötü durumdadır. Köle, sahibinin bir sözüyle azat olup özgürleşebilir; fakat kendi arzularının kölesi olan kimse, öz eleştiri yapmak ve nefsiyle büyük bir mücadeleye girmek zorundadır.
Sayfa 191
... insanın temel ahlaki sorumluluğu, yaratılış amacına hizmet eden, kendisini yetkinleştiren iyilikleri istemek, özgürlüğünü bu iyiliklere ulaşmak için kullanmak ve buna engel olan bütün kötülüklerden kaçınmaktır.
Sayfa 188
... insanın ahlaki açıdan en yüksek iyiye yaklaşması iyilik ve mutluluk getirirken, bu ideal varlıktan uzaklaşması kötülük ve mutsuzluk getirmektedir.
Sayfa 174
... iyi, herkesin arzuladığı şey veya herkes tarafından amaçlanan en son amaç; mutluluk ise kendi kendine yeterli olan ve sadece kendisi için istenen en yüksek iyi veya nihai iyidir. Zira o, elde edilmesiyle başka hiçbir şeye yönelmeye gerek kalmayan iyi işlerin en yetkini ve en çok tercih edilenidir.
Sayfa 173
Mevlânâ'ya göre, mecazi lezzetlerden uzak durma çilesi, aslında, hakiki lezzetlerin ve sonsuz huzurun neşe kaynağıdır. Zahmetler rahatlığı, acılıklarsa nimeti haber verir. Şehvetten gelen geçici hazlar kalıcı çilenin, ıstırabın habercisidir. Zira cennetin yolu hoşa gitmeyen şeylerle, cehennemin yolu ise hoşa giden şeylerle doludur. O halde yetkinlik için anlık şehvetler dayalı mecazi lezzetleri azaltıp hakiki lezzetleri tercih etmek, nefsi asıl canı/ruhu diriltmek gerekir.
Sayfa 171