Modern Dünyada Gündelik Hayat
Henri LefebvreModern Dünyada Gündelik Hayat Gönderileri
Modern Dünyada Gündelik Hayat kitaplarını, Modern Dünyada Gündelik Hayat sözleri ve alıntılarını, Modern Dünyada Gündelik Hayat yazarlarını, Modern Dünyada Gündelik Hayat yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
“Bir özne arıyoruz. Yaratıcı(kolektif, üretici) özne silikleşti. Örgütleyici özne hangisidir? Politik lider mi? Ordu mu? Bürokrasi ve devlet mi? Girişim mi? Her yanından parçalanan, dökülen ‘özne’, bütünün çimentosu olma sıfatını artık taşıyamaz. Fakat artık bütün, toplam diye bir şey var mı? Bütünlük sadece bireylerin bilincinde ve bireylerin bilinci açısından parçalanmaz. Parçalanan, toplumsal ilişkilerin ve dayanakların küresel niteliği değildir yalnızca. ‘İnsani’ bir bütünlüğü yakalayacak ve gerçekleştirecek bir devrimin yokluğunda(dünyayı değiştirmeye yönelik eylem) ‘bütün’ parçalanmıştır. Dünya ölçeğinde olduğu gibi ülkeler ölçeğinde de sadece parçalar kalmıştır: kültürün parçaları, uzmanlaşmış bilimlerin parçaları, parçalara ayrılmış sistemler ya da ‘alt sistemler’. Artık bütün olanaklar, stratejik beklentilere dönüşmüşlerdir. …”
Olimpuslu kadınlar, bu sabah satın aldıklarını, aynı akşam geçmişe gömerler. Moda böylece kendi yıkımı sayesinde yaşar.
Sayfa 192Kitabı okudu
Ağızlarına göstergelerden başka koyacak bir şeyleri olmayanlar için, tatminsizliğin ve yoksunluğun önemli boyutlarda olmaması nasıl mümkün olabilir?
Sayfa 110Kitabı okudu
Gündelik hayatın ağırlığı kadınların üzerindedir. Kadınlar var
olan durumu tersine çevirerek gündelik hayattan bir çıkar sağlayabilirler; ancak her durumda bu yükü taşımaya devam ederler. Birçok kadın bu ağırlığın içinde tutsak kalır. Kimileri için düşünmek,
kaçmak demektir; artık görmemektir, çamura battığını unutmaktır,
onları dibe çeken yapışkan kütleyi artık algılamamaktır. Kadınların
ikameleri vardır; kadının kendisi bir ikamedir. Erkeklerden, insanlık durumundan, hayattan, tanrılardan ve Tanrı'dan şikayetçidirler.
Ancak hep ıskalarlar. Kadınlar gündeliklik içinde hem öznedirler,
hem de gündelik hayatın kurbanlandırlar, dolayısıyla nesnedirler,
ikamedirler (güzellik, dişilik, moda, vs.); üstelik, İkarnelerin çoğalmalan kadınların aleyhinedir. Kadın aynı zamanda hem alıcı hem
de tüketicidir; hem metadır, hem de metanın simgesidir (reklamlardaki çıplak beden ve gülümsemedir). Gündelik hayat içindeki durumlarının belirsizliği (ki bu da gündelikliğin ve modemliğin parçasıdır), anlamaya giden yolu onlara kapatır.
Praxis'in akılcı çekirdeği, gerçek merkezi gündelik hayattır. Bu yapıtın temel savı, başka bir deyişle teorik ilkesi budur. Bu savı başka bir açıdan ele alalım. Bir toplum nedir? Marksist çözümlerneye
göre, her şeyden önce ekonomik bir temeldir: Maddi nesneleri ve
metaları üreten emektir, işbölümü ve işin örgütlenmesidir. Sonra
bir yapıdır: Aynı anda hem yapılanan hem de yapılandıran, "temel"
tarafından belirlenen ve mülkiyet ilişkilerini belirleyen toplumsal
ilişkilerdir. Son olarak, tüzel oluşumları (kanunlar), kurumlan (bu
arada Devlet'i) ve ideolojileri içeren üstyapılar gelir. Şema bu şekildedir. Genel olarak kabul edilen yorum üstyapıyı temelin bir
yansıması olmaya indirgiyordu. Üst üste konan düzeyler (temel,
yapı, üstyapı) ilişkisiz olarak kalamayacaklanndan, üstteki düzeyler ekonomik temelin bir ifadesinden veya yansımasından başka bir
şey olmama noktasına indirgenerek sorun kolaylıkla çözülüyordu.
Bu indirgemenin felsefi bir ismi de vardı: dogmatik (ve diyalektikten uzak) bir materyalizm. Kabaca basitleştirildiği için şema uygulanamaz bir hale geliyordu; üstyapılann etkisi üzerine uzadıkça
uzayan, bitmek bilmez tartışmalar yapılıyordu.
Gündelik hayatın kesintiye uğratılması, devrimci etkinliğin ve özellikle de devrimci romantizmin bir
parçasıydı. O zamandan bu yana, devrimin kendisi de gündelik hayata dahil olarak, kurum, bürokrasi, ekonominin örgütlenmesi,
(üretim kelimesinin dar anlamıyla) üretimci akılcılık biçimini alarak bu umuda ihanet etti. Bu olgular karşısında, insanın aklına,
"devrim" kelimesinin anlamını yitirip yitirmediği sorusu geliyor.
Dolayısıyla gündelik hayattaki küçük batıl inançlar ortadan kalkmadılar, ancak "üstbelirlendiler"; yerlerini, akılcılığın arka yüzü olan büyük ideolojik kurgular aldı: yıldız falları, dinin yeniden canlanması. Bu durum, bir "güvende olma", ahlakçılık ve
(ahlaki) düzen gereksinimini engellemez, körükler. Güvenlik, belli bir dönemden sonra kurumsal bir hal alır.
Boş zaman artık Şenlik veya emeğin ödülü değildir, kendisi için ifa edilen özgür bir faaliyet de değildir. Genelleştirilmiş
gösteridir: Televizyondur, sinemadır, turizmdir.
Reklamın rolü nedir? Reklamcı, modem toplumun Demiurgos'u .. arzu stratejisini başarıyla kavrayan sonsuz
güce sahip bir büyücü müdür? Yoksa sadece gereksinimleri bilgilendiren ve şu ya da bu nesnenin, tüketicinin tatmini için hazırlandığını bildiren alçakgönüllü ve dürüst bir aracı mıdır? Bu iki ekstrem tez arasında, bizi bir reklam teorisine doğru götüren bir hakikat gün ışığına çıkar. Reklamcı gereksinimleri üretir mi? Kapitalist
üreticinin hizmetinde, arzuyu şekillendirir mi? Ne olursa olsun,
reklam olağanüstü bir güce sahiptir. Tüketilebilir ürünlerin birincisi reklamın kendisi değil midir? Çok büyük bir göstergeler, imgeler, söylemler kitlesini tüketime sunmaz mı? Bu toplumun retoriği
değil mi reklamcılık? Özlemlere, pratiğe müdahale etmekten vazgeçmeksizin, dili, edebiyatı ve toplumsal imgelemi derinden etkilemez mi? Reklamcılık yöntemlerini taklit eden propagandalann
öneminin ve etkililiğinin gösterdiği gibi, reklam, bu toplumdaki
egemen ideolojiyi sunmaya ve hatta kendisi egemen ideoloji olmaya yönelmiyor mu? Kurumlaşan reklam, sanatın da dahil olduğu
eski iletişim biçimlerinin yerini almayacak mı? Üretici ve tüketici
arasındaki, teori ve pratik arasındaki, toplumsal hayat ve politik iktidar arasındaki tek aracı olarak, merkezi bir konum almayacak mı?
Bu ideoloji, toplumsal gerçekliğin belli bir kertesini, giyecek, yiyecek, mobilya gibi tüm "nesneleri" içeren gündelik hayatı gizleyen ve biçimlendiren şey değil mi?
"Dünyanın gösterisi", gösterinin
tüketimi ve bir tüketimin gösterisi haline gelir...
Sayfa 80Kitabı okudu
Yazı, arzular dünyasını ele alır; anlatı, kendi gündelikliği içinde ( tam da gündelik bir şey olduğu için) bir düşe benzer. Yapmacık hiçbir yanı yoktur. Anlatı, okuru bir tür dil karnavalının, dilin bayramının, edebi dilin çılgınlığının içine sokarak, kozmik bir günün hareketli döngüsünü verir.
Saint-Just, mutluluk fikrinin Fransa’da ve dünyada yeni olduğunu söylüyordu. Mutsuzluk fikri için de aynı şey söylenebilir. Mutsuzluk bilinci, mutsuz varoluştan başka bir şey (başka bir hayat) olabileceğini varsayar. Belki de bugün, “mutluluk-mutsuzluk”, ya da olanaklı mutluluğun bilinci-gerçek mutsuzluğun bilinci çatışması, klasik yazgı kavramının yerini alıyor. Bütün topluma yayılmış rahatsızlığın sırrı budur belki de.
Sayfa 232
Kent yaşamı, hem kır yaşamının artıklarından hem de geleneksel şehrin kalıntılarından doğar. Köylü yaşamı, tarım gerçeği, uzun yüzyıllar boyunca hakimiyetlerini sürdürdüler. Eski zamanların kentini çevreliyorlar ve kuşatıyorlardı; onu belirliyorlardı. Bugün, tarıma bağlı gelenekler içinde ortaya çıkan kullanım değerinin, kendisine yüzyıllardır egemen olan değişim değerine galebe çalacağı bir kent toplumu çağı başlamaktadır. Bu toplumu tanımlamak ve gerçekleştirmek için, düşüncenin nostaljilerden, eski ideolojilerden (gerçekliği kalmamış ütopik kalıntılardan veya oluşumlardan) kurtulması gerekir.
Sayfa 215
Aşksız bir gündelik dünyada, erotizm aşkın ikamesi olma iddiasındadır. Cinsellik, bir kendilik olarak (dolayısıyla bir başkanlık rejimi içinde özün başkanlık ettiği bir “alt-sistem” olarak) anlaşılabilir, oluşturulabilir ve kurulabilir mi? Her şey sanki böyle bir prosedür uygulanmaya çalışılıyormuş, bu öz kendi kendisini oluşturuyormuş gibi olup bitiyor. Bu öz, belirtileri şurda burda ortaya çıkan bir Eros dini içinde gizlidir. Resmi dinlere aykırı olan bu yaygın, gizli dinin kendisine özgün ayinleri, kurban törenleri vardır. Bu dinin başpapazı da Marquis de Sade’dır. Konusu cinsiyet, cinsellik, cinsel zevk ve cinselliğin normal veya anormal uyarıcıları olan yazıların hızla artması bu hipotezi doğrular. Keza cinselliğin reklamlarda ve ticari amaçlarla kullanılması da. Öz olarak kurulan cinsellik arzunun göstergelerine el koyar.
Sayfa 197
Yarı-kurgusal, yarı-gerçek olan zihinsel ve toplumsal bir merdivenin son basamağı ancak, hem kurgusal (zihinsel) hem de gerçek (toplumsal) bir yıldız olabilir. Bizim toplumumuzun bir farklılığı yıldızların değişmiş olmasındadır; artık ne aynı göğe ne de aynı ufka sahibiz. Eskiden, yıldızların etkisi bir üslup yaratıyordu, yapıtlar doğuruyordu. Bizim yıldızlarımız gündelik hayatın üzerinde parlıyor; tepemizdeki kara güneş terör saçıyor. Gündelik hayatın yazgısına yön veren bu yıldızlar arasında, bir kez daha Moda’yı (veya moda olmayı), tekniği ve bilimi (ya da daha ziyade bilimselliği) sayalım.
Sayfa 195
XIX. Yüzyılın son yıllarından itibaren, “Sanat için sanat”, yapıtların ve yapıtların varoluş koşullarının üzerinde yer alan, bir kendilik olan bir sanat anlayışı içeriyordu. “Sanat için sanat” sanat üzerinde sanata, daha şimdiden ikinci dereceden söylem ve estetizm, üstdil olarak, bu dolayım sayesinde yapıtların ve özerk üç olarak kurulan sanatın yerine geçiyordu. Böylelikle felsefi yanılsama geniş bir ölçekte, kurumsal bir pratik içinde yaratımın tehdit edildiği, kültürel malların yiyip bitirici bir tüketime sokulduğu koşullarda yeniden üretilir. “Kültür”, “Sanat” gibi kendiliklere bürünmüştür.
Sayfa 193