Osmanlı'nın Tasfiyesi
Cengiz YazoğluOsmanlı'nın Tasfiyesi Gönderileri
Osmanlı'nın Tasfiyesi kitaplarını, Osmanlı'nın Tasfiyesi sözleri ve alıntılarını, Osmanlı'nın Tasfiyesi yazarlarını, Osmanlı'nın Tasfiyesi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Karbonari Cemiyeti, Napolyon’un İtalya’yı istilası münasebeti ile kurulmuş siyasi ve gizli bir teşkilattır.
Mahmut Paşa, asla İstanbul'a dönmeyeceğini tekrar ediyordu.
Damat Paşa, Hidiv'in davetini hüsn-i telakki etmiş
ise de oğulları Prens Sabahattin ve Lütfullah Beyler tasvip
etmiyorlar. Babalarını bu seyahatten sarf-ı nazar ettirmeğe
çabalıyorlardı.
Hayvan sevgilerine ne demeli? Istanbul'un Müslüman mahallelerinde kediler insandan kaçmaz, rahatça onlan okşayabilirsiniz. Diğer mahallelerde (Hıristiyan mahallelerinde) böyle değildir
Mahmut Paşa, asla İstanbul'a dönmeyeceğini tekrar ediyordu.
Damat Paşa, Hidiv'in davetini hüsn-i telakki etmiş
ise de oğulları Prens Sabahattin ve Lütfullah Beyler tasvip
etmiyorlar. Babalarını bu seyahatten sarf-ı nazar ettirmeğe
çabalıyorlardı.
Paşa ile oğullarını Kahire'deki çiftliğinde kabul eden Hidiv,
misafirlerini ağırlamaya ve emniyetlerini kazanmağa
çalışmıştır. Bilahare Kahire'de Continental Oteli'nde lüks
bir daire tutulmuş, misafirler oraya yerleştirilmiş, daha
sonra da müstakil bir eve nakledilmişlerdir. Hidiv, Paşa ve
oğullarının masraftarına medar olmak üzere, her ay 1 .000
lira veriyordu.
Damat Mahmut Paşa'nın böyle bir mücadele hamlesi
ile Londra'ya gitmeye hazırlanmasından haberdar edilen
Sultan Abdülhamit, bu seyahate mani olmak için Paşa'nın
İstanbul'da kalan ağası Salih Bey'i Paris'e göndermiştir.
Asım Bey'in 6 Mayıs 1900 tarihli telgrafı:
"Mahmut Paşa, mahdumları ile Londra'ya gideceğini bildiriyor..
. Müşarünileyhi hemen görülerek kendilerinin bir ecnebi
devlet kucağına düşmelerinden ise bir an evvel Dersaadet'e
gelip eltaf-ı inayat-ı malanihaye-i hazret-i mülükaneye iltica
ve dehalet her halde sıhriyet ve İslamiyet nokta-i nazarınca
daha münasip düşeceğini ... müşarünileyhe tebliğde . . .
bulunmuştur. "
Paşa, Londra'ya hareketinden önce Cenevre'de çıkan Osmanlı
gazetesinin İngiltere'ye naklini kararlaştırmış ve neşri
için lazım gelen humfat ihtiyaçlarını da temin etmişti... Osmanlı"
gazetesi l Temmuz 1900 tarihinde Londra'da ve 1 5
Teşrinevvel (Ekim) 1900 tarihinde d e Folkstone'da intişara
başlamıştır.
Sendika, Paşa ile oğullarına ayda 1 .000 lira vermeği kabul
etmişti. Bu borç -tabii yüksek bir faizle- Paşa'nın İstanbul'daki emrakinden ileride alınacak irad ile ödenecekti ... Yuvarlak bir hesapla borç miktarı takriben 10.000 lira kadardı.
Para Nereden Geliyor?, 7 Temmuz 1900 tarihli Asım Bey'in telgrafı:
"Paris'ten Dersaadet'e yeni gelmiş bir zatın muhakkak ve
mevsuk surette vuku bulan ifadesinden anlaşıldığına göre, öyle
sendikanın Mahmut Paşa'ya para verdiğinin aslı olmayıp, bu
paranın Der saadet fesat komitesi tarafından gönderildiğini
zat-ı mumaileyh beyan etmiş ve bu bapta İngiliz Devleti'nin
Dersaadet Sefiri'nin de muaveneti ve methali olduğu dahi
cümle-i rivayetten bulunmuştur. "
Sendika meselesi hakkında Ali Kemal Bey'in yazdığı
uzun bir mektuptan bazı parçalar:
"17 Ağustos 1 900
Dün sabah Mösyö Bousquet Cenevre'den, Si!vain de sayfiyesinden
geldiler. Bendenize haber gönderdiler. Mahmut Paşa
işinin ne olduğunu, ne olacağını derhal anladım. Geçenki kararlan
veçhile 'Bousquet', Mahmut Paşa'ya gider, 30.000 frank
götürür, Paşa memnun olur. "
Damat Mahmut Paşa, Osmanlı gazetesi neşriyatını idame ettirmek ve Jön Türkler'den muhtaç olanlara yardım eylemek istediğinden fazlaca masrafa girmiş ve vaktiyle
İstanbul'da tanıştığı Maymon da bu defa kendisini dolandırmış
bulunduğundan, oldukça sıkıntıya düşmüş, bu vaziyete
karşı borç para tedarikine mecbur kalmıştı. Kendilerini
İstanbul'dan kaçırınaya muvaffak olan Mösyö Charlier
delaleti ile istikraz akdine teşebbüs etmiş ve bu maksat etrafında
da bazı sermayedarlarca bir sendika teşkil edilmiştir.
Bu sendikayı Paris'te Rue de Province, 3l 'de yazıhanesi
bulunan Mösyö Silvain ile yine Paris'te Boulvard des Capucines,
25'te oturan Mösyö Bousquet temsil ediyordu.
Cemiyet rüesası Beyoğlu Mevlevi tekkesi şeyhinin yardımı
ile veliaht Reşad Efendi ile de temasa girmiş ve 1897
senesi ortalannda Sultan Abdülhamit'in hal'i kararlaştırılmıştı.
Abdülhamit hakkındaki kararın tatbikine geçileceği
sırada şifre katipliği yapan Nadir Bey, Mekatib-i Askeriye müfettişi İsmail Paşa'nın tavassutu ile bütün bu hazırlıkları Yıldız Sarayı'na ihbar etmiş ve tevkif edilen Sabri Bey
Yıldız'da Arap İzzet Paşa ve Kamil Beyler tarafından istintak altına alınmıştır. Neticede başta Hacı Ahmet Bey olduğu halde birçok harniyetli zevat mahkum edilmişler ve menfaya gönderilmişlerdir. Bu felaketten sonra umumi merkez
infisah etmiştir.
Haberleşme
İttihat ve Terakki Cemiyeti kurulduğu sırada Avrupa ile
muhabere, Galata'daki Fransız postanesi ve Toustin Paşa
delaletiyle yapılıyordu. Harbiye mektebi muallimlerinden
bulunan bu Türk muhibbi, aynı mektep muallimlerinden
Çürüksulu Ahmet Bey'in (Paşa) ricasına teb'an mektup ve
gazeteleri Fransız postanesinden alır ve Ahmet Bey'e teslim
ederdi. Kendisinin ecnebi bulunması, nazar-ı dikkati celp
etmeden bu tavassutun ifasını kolaylaştırıyordu.
Elçiliğe varışım, ikindi zamanından biraz sonra idi. Ertesi
gün Lord Salisbury (o zaman İngiltere Başbakanı) tarafından
elçiliğe bir telgraf geldi. Elçinin bana okuduğu bu
telgrafta, benim, Kraliçe (Victoria) hazretlerinin misafiri
edilmekliğim yazılı idi.
Orada kalışım altı gün sürdü. Bu altı günün sonunda
tekrar evime dönmem gerekti.
İngiltere elçisi, Padişah'ın huzuruna çıktığında benden
söz ederek: "Sait Paşa'nın korunması devletimce özellikle arzulanmaktadır. Çünkü İngiltere devleti bu sorumluluğu çok öncelerden yüklenmiştir. Kendisi Avrupa'nın asayişine ve devletinize hizmet etmiştir... Geçici olarak İngiltere'ye gitmekte
isem de ... Sait Paşa'nın korunmasına önem vermesi için maslahat
güzara da talimat verdim. Siz Padişah hazretlerinin dikkatlerine
sunmak isterim, " demiş. "
Bu olaydan sonra Sadrazamlık mührü alınıyor
Yanko Fotiyadis Türkçe bilmez, yazılarını Fransızca
yazardı.
Yanko Fotiyadis Paşa (ö. Roma 1892) Osmanlı Devleti'nde valilik ve büyükelçilik görevlerinde bulunmuş Rum asıllı bir devlet adamıdır. Yanko Fotiyadis Paşa 1861 yılında Osmanlı Devleti'nin Atina büyükelçisi oldu. 1870 yılında ise Floransa elçiliğine getiri
Elçiliğe varışım, ikindi zamanından biraz sonra idi. Ertesi
gün Lord Salisbury (o zaman İngiltere Başbakanı) tarafından
elçiliğe bir telgraf geldi. Elçinin bana okuduğu bu
telgrafta, benim, Kraliçe (Victoria) hazretlerinin misafiri
edilmekliğim yazılı idi.
Orada kalışım altı gün sürdü. Bu altı günün sonunda
tekrar evime dönmem gerekti.
İngiltere elçisi, Padişah'ın huzuruna çıktığında benden
söz ederek: "Sait Paşa'nın korunması devletimce özellikle arzulanmaktadır. Çünkü İngiltere devleti bu sorumluluğu çok öncelerden yüklenmiştir. Kendisi Avrupa'nın asayişine ve devletinize hizmet etmiştir... Geçici olarak İngiltere'ye gitmekte
isem de ... Sait Paşa'nın korunmasına önem vermesi için maslahat
güzara da talimat verdim. Siz Padişah hazretlerinin dikkatlerine
sunmak isterim, " demiş. "
Bu olaydan sonra Sadrazamlık mührü alınıyor.
"Abdülhamit döneminde, Sadrazamlardan Hayrettin
Paşa (Tunuslu) Türkçe bilmez, Arapça bilen tercümanlar
kullanılırdı. Sultan Hamit'e Dışişleri Bakanı olan Turhan
Paşa (Yanko Fotiyadis) da Türkçe bilmez, yazılarını Fransızca
yazardı.
Hasılı bütün bu ölçüp biçmelerden sonra, İngiltere elçiliğine
misafir olmayı tercih ettim. Ettikten sonra da Sadrazamlığa
bir tezkere yazdım. Ailem ile birlikte yurt dışına
çıkmam için izin rica eyledim. 4 Aralık 1895.