Osmanlı'da İmamlar ve Bir İmamın Günlüğü
Kemal BeydilliEn Yeni Osmanlı'da İmamlar ve Bir İmamın Günlüğü Sözleri ve Alıntıları
En Yeni Osmanlı'da İmamlar ve Bir İmamın Günlüğü sözleri ve alıntılarını, en yeni Osmanlı'da İmamlar ve Bir İmamın Günlüğü kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Soğanağa Câmii ve
Mahallesi
Soğanağa Câmii ve Mahallesi
Soğanağa Mahallesi, İstanbul’da imparatorluk
sarayına uzanan Divanyolu üzerinde yer alan,
devlet ricali, yüksek memur, ulema, saraylı ve
sarayla irtibatlı olanlar, çeşitli iş sahipleri, tüccar
ve genelde devrin önde gelenlerinin ve zengin
kesiminin oturduğu bir kibar mahallesidir.
Reisülküttaplardan Raşid ve Galib Efendilerin ve
Nizâm-ı cedîd’in önde gelen ricalinden İbrahim
Kethüda’nın haneleri burada bulunmaktaydı.
Emir
İmamların, idarî ve eğitim görevlerinin
giderek ellerinden alındığı ve nihayet
imparatorluğun son dönemlerinde nikâh
işlerinden de uzaklaştırılmaları neticesinde,
kendilerine cenaze, defin ve -yapılan
şikâyetlerde çarpıcı bir şekilde dile getirilen
ifadeyle- yalnızca gassallık hizmetinin kalması,
çağdaş bir devlet mekanizmasının kurulmasıyla
ilgili gelişmelerin kaçınılmaz neticesi olduğuna
şüphe yoktur
Müftü
1716-18 Venedik-Avusturya savaşlarında
düşman istilasına uğrayan yerlerde 0 tahrib
olunan camiilerin yeniden ihyası söz konusu
olduğundan, buralara yeni camiler ve gerekli
tayinler yapılmıştır
Daha evvelki yüzyıllarda görülen timar sahibi
imamların varlıklarına Kemah’ta kale camii
imamı Yusuf’un imamete mahsus gedik timarı
tasarruf etmekte olması (1871) örneğinin
gösterdiği gibi timar sisteminin ilgasına rağmen
hâlâ raslanabilmektedir.
1844’de Muğla’da Bâlî
Hoca Mahallesi’ndeki hamamın, Kiramüddin
Mahallesi imamı Ömer tarafından işletilmekteolması,
şehirlerdeki bu tür sair iştigallere bir
örnektir. Ancak aşağıda değinileceği üzere
başka işlerle uğraşmaktan ötürü esas vazîfelerini
ihmal ettiklerine dair son zamanlarda vaki olan
şikayetler doğrultusunda birtakım önleyici
tedbirlerin alınması kaçınılmaz olacaktır.
Müezzin
Özellikle kırsal kesimde imamların, imamet
vazîfesini yerine getirdikten sonra kendi tarla ve
bahçelerinde çalışmakta oldukları ve
muhtemelen de esas geçim kaynaklarını bu tür
işlerden sağladıkları istidlal edilmekte; şehir ve
kasabalarda ise ticaret ve esnaflık dâhil daha
başka işlerle iştigal etmeleri kaçınılmaz olarak
doğal karşılanmaktaydı.
Bazı camiilerin yanında zaviyelerin de tamiri
ve hademesine ve meşayihine maaş ve tayinat
tahsisi icabetmekte olmasından ötürü, Evkaf-ı
hümayun hazinesinin veya bunun kuruluşundan
evvel mîrî hazinenin, bu anlamda ayrıca önemli
harcamalar ihtiyar etmek mecburiyetinde
kaldığını ortaya çıkarmaktadır.
Bu durumda mesela, daha
önce Hamidiyye ve Lâleli evkafından mürettep
dûâgûy vezaifi mahlulatından h. 1236 (1821-22)tarihine kadar birikmiş bulunan meblağ,
şeyhülislamın onayıyla hazinece borç adı altında
alınarak kullanılmış olmasına ve dûâgûy vazîfesi
tutarı olarak h. 1242 (1827-28) senesine
gelinceye kadar birikmiş olan 3359 akçe gibi
mutevazı bir meblağın dahi tekrar hazineye iâne
yoluyla kaydırılmış olmasına şaşmamak
lazımdır.
Şeyhülislam
1856’da yalnız İstanbul ve Bilâd-ı selâse’de
mevcud selâtin camii hatib, imam vesair
hademesinin maaşlarının aylık tutarı 57600
kuruş tutmakta ve kifayetsizliği sebebiyle
yapılan zamlar neticesinde bu harcama 1857
senesinde ayda 80692 kuruşa yükselmiş
bulunmaktadır.
Bu
eğitimin kalitesini ölçmek mümkün olmamakla
beraber, özellikle küçük yerleşim birimlerinde
ve köylerde bunun kifayetsiz kaldığı ve zafiyet
hali arz ettiği ve genelde âvama lâzım olacak
mesâ’il-i diniyye ve ilm-i hâl bilgi düzeyini pek
aşmadığı anlaşılıyor. Bununla beraber imamların kendilerince oğullarının eğitimi ile yakından
ilgilendikleri, İstanbul’da Soğanağa Camii imamı
örneğinde olduğu gibi açıkca görülmektedir:
Cami imamı Mehmed Efendi’nin oğullarından
Nurbaba, Ağustos 1809’da ilk hatmine başlar ve
Temmuz 1811’de itmam eder