Ötekiler Açısından Tarih
Ulaş Başar GezginÖtekiler Açısından Tarih Gönderileri
Ötekiler Açısından Tarih kitaplarını, Ötekiler Açısından Tarih sözleri ve alıntılarını, Ötekiler Açısından Tarih yazarlarını, Ötekiler Açısından Tarih yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.İstanbul Üniversitesi’nin Kayıp Bin Yılı
27 Şubat 425’te Konstantinopolis Üniversitesi kuruldu. Resmi söylem, İstanbul Üniversitesi’nin tarihini 1453’le başlatır. Oysa ‘fetih’ten önce bin yıl kadar İstanbul canlı bir üniversite hayatına sahipti. 20. yüzyıl ve sonrasında tartışılagelen ‘çağdaş üniversite reformları’ düşüncesi İstanbul’un bin yıllık üniversiter mirasını yok saydığı için
Çerkezyan: Sarkis Ustanın Anılarındaki Gizli Ayrıntılar
Sarkis Çerkezyan usta hakkında çokça yazıldı, belgeseli de çekildi, ki belgesel çok büyük bir boşluğu dolduruyor. Peki o zaman neden bir Çerkezyan yazısı daha? Çünkü Sarkis ustanın hatıratı, yeterince kapsamlı ele alınmamış önemli ayrıntılara yer veriyor. Bu ayrıntılara hakkını veren bir incelemenin tarihsel bağlamı çözmek için yararlı
1915’e Nasıl Gelindi? Bir Özetin Özeti Denemesi
24 Nisan’ın yalnızca bir ulusal sorun bağlamında tartışılması büyük talihsizlik. Oysa 24 Nisan 1915, Osmanlı’nın ya demokratikleşip dönüşme ya da yerinde sayıp dağılma çatalında yol ayrımı noktasıydı. Balkan Savaşları’ndan sonra Osmanlı, daha türdeş (homojen) bir nüfusla başbaşa kalır. Balkanlardaki Hıristiyan uyruklar Sırbistan’dan başlayarak
Taner Timur’a Göre 1915
1935 doğumlu tarihçi Taner Timur’un ‘1915 ve Sonrası Türkler ve Ermeniler’ kitabı, 1915’i anlamak için önemli bir kaynak. Timur, söze şöyle başlıyor:
“İki büyük dünya savaşının yaşanmış olduğu son yüzyıl içinde, tüm dünyada, sivil halklara karşı çok sayıda kırım da yapılmış, insanlığa karşı suçlar da işlenmiştir. Bununla beraber
İstanbul’un Ermeni Hükümdarları
12 Eylül’ün hemen sonrasında standard bir eğitim almış bir kuşaktanım. Gerçi bizden sonra müfredat çok daha kötüledi. Aldığım eğitimde bir Halikarnas Balıkçısı ya da bir Azra Erhat tadında bu topraklarının halklarının tarihini öğrenmek gibi bir hedef nadiren güdüldü. İşte bundandır Bizans Tarihi bilmiyor oluşumuz. Müfredat bizi Tarkan-Malkoçoğlu
Samsun’dan Taksim Meydanı’na Çıkan Bir Kızıl Ordu Generali ve Onbeşler
Kızıl Ordu’nun kurucularından olan Ukraynalı devrimci Mihail Frunze’nin Türkiye için önemi şu: Taksim Meydanı’nda 1928’de açılan Cumhuriyet Anıtı’nda heykeli yer alan iki Sovyet komutanından biri. Bu, genç cumhuriyetin, Kurtuluş Savaşı’na yönelik Sovyet desteğine bir teşekkürü idi. Frunze’nin 1978’de Türkçe olarak yayınlanmış bir hatıratı var.
İran’da Sol Nasıl Yenildi?: Öznelerin Sorumluluğu
İran’da sol nasıl yenildi? Konuyla ilgili olarak, okunmadan edinilmiş kulaktan dolma bilgi, “siyasal İslamcılara kandılar, onları tehdit olarak görmediler” biçiminde. “İşin aslı öyle mi?” sorusunu yanıtlamak için Türkçe’de belli başlı 2 kitap var: Biri, Maziar Behrooz’un ‘Nasıl Yapılamadı: İran’da Solun Yenilgisi’ kitabı ; diğeri ise, Türkiye’de
Vartan İhmalyan’ın Yaşamı ve Parti Tarihi
Vartan İhmalyan’ın adına ilk kez yıllar önce internette kaynak tararken rastlamıştım. Hayatın onu bir oraya bir buraya savuruşunu görmüş; yaşamının ana hatlarını şaşkınlık ve kahkahayla arkadaşlarımla paylaşmıştım. Yıllar sonra İstanbul’da Yunan Konsolosluğu’nda kardeşi Jak İhmalyan’ın (1922-1978) resim sergisine gitmiştim. Sürgündeki kardeşlerin
En Büyük Tehlike: Irkçılık Broşürü Üstüne
Bu bölümde, Türkçe’de ırkçılık üstüne yayınlanmış en önemli metinlerden biri olan, ancak bugün tarihin tozlu raflarında kalmış olan bir broşüre dikkat çekmek istiyoruz. 1943 tarihini taşıyan ‘En Büyük Tehlike’ adlı broşür, Atatürk’ün anne tarafından kuzeni olan TKP Genel Sekreteri Reşat Fuat Baraner (1900-1968) tarafından kaleme alınmıştı; ancak
Sakallı Celâl: Bir Komünist Diyojen
Sakallı Celâl adını bir yerlerden mutlaka duymuşuzdur. Peki gerçekte kimdi Sakallı Celâl? Bu halk düşünürüyle ilgili en önemli kaynak Orhan Karaveli’nin aynı adlı kitabı. Bu bölümde, Karaveli’nin kitabını temel alarak, 6 Haziran 1962’de hayata gözlerini yuman Sakallı Celâl’in yaşam öyküsünü ele alıyoruz.
Sakallı Celâl’in kendini uygun gördüğü
İspanya İç Savaşı: Darbe, Direniş ve Tarihyazımı
1 Nisan 1939’da İspanya’da iç savaş son buldu. İspanya İç Savaşı nasıl başlamıştı, anımsayalım:
1931'de Cumhuriyetçiler seçimle iktidara gelir; yeni anayasa yapar, krallığı kaldırırlar. 1936’da faşistlerle kralcılar askeri darbe yapıp kentleri tek tek ele geçirmeye çalışırlar. Cumhuriyetçi hükümete desteği İspanya'dan ve dünyanın dört
Georgi Dimitrov: Sizi Halk Adına Yaşama Mahkum Ediyorum!
Dünya tarihinde, yargılayanları, savunmasıyla yargılanan konumuna düşüren az sayıda örnek var. Bunlardan biri de Bulgar komünist lider Georgi Dimitrov’un (1882-1949) Leipzig savunması (1933). Dimitrov, 1933’te Reichstag Yangını’ndan sorumlu tutulan komünistler arasındadır. Alman parlamento (Reichstag) binası yakılmış; ancak kimin yaktığı
Osmanlı’da ilk sosyalist dergi, 26 Şubat 1910’da yayınlandı. İştirak Dergisi’nin künyesinde sahibinin ve sorumlu yazı işleri müdürünün Hüseyin Hilmi Bey olduğu görülüyor. Bir yıl ve 20 sayı çıkabilen, içeriği nedeniyle kapatılıp tekrar açılan dergi ile, Türkiye’nin ilk sosyalistlerinden Hüseyin Hilmi Bey öylesine özdeşleşir ki, ilerleyen yıllarda
Osmanlı ve Paris Komünü: Cüce Canavar ve Çapulcular
Osmanlı ile günümüzde bir süreklilik var mı? Kimi açılardan var; kimi açılardan yok. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın oğlu Prens Mustafa Fazıl Paşa’nın (1829, Kahire- 1875, İstanbul) Osmanlı’nın sürgüne gönderdiği Paris’ten Padişah Abdülaziz’e gönderdiği mektup, 1867 tarihli olmasına karşın, sanki bugün yazılmış gibi geçerli. Örnek olarak, mektuptan,
Devletsiz Halklar, Temsil Edilmeyen Halklar
Bilindiği gibi, eski sömürgecilik, dünya haritasını kafasına göre cetvelle çizmişti. Bu cetvelci anlayış, yeni sömürgecilik çağında, önce ABD’de ve Haiti’de ve özellikle de 19. yüzyılda Latin Amerika’da büyük yara almıştı. 20. yüzyılda ise, bağımsızlık, özgürlük ve kurtuluş hareketleri, bu cetvelci anlayışı iyice zayıflattı. Fakat yine de bugün