Peri Bacaları Gönderileri
Peri Bacaları kitaplarını, Peri Bacaları sözleri ve alıntılarını, Peri Bacaları yazarlarını, Peri Bacaları yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Urfa'da daha eski görenekler olduğu gibi yaşıyor. Göreneklerin kılına bile dokunamamış hiçbir şey. Mesela Urfa'da en çok itibar gören kişiler yabancılardır. Bir garip kişiye kim dakunacak olursa, kim yüreğini ineitecek olursa vay haline. Bütün şehir ona düşman olur. Garibin kutsallığı vardır sanki Urfa'da. Urfa'da misafirseverlik de başka şehirlerdekine benzemez. Bir Urfa'lı misafirine her iyiliği yapar. Herhangi bir eşyaya bir misafir «ne güzeldir,» desin de ona sahip olmasın, bunun mümkünü yok. Ev sahibi eşya ne pahasına olursa olsun onu misafirine mutlaka verir. Ama eşyayı misafirin alıp almamasına bağlı. Çok zaman da alıp almamasına bakmazlar. Zorla verirler.
URFALILARIN ÜNLÜ
«MANCINIK» EFSANESİ
Urfa'nın en hoş, insanın kolay kolay ayrılamayacağı yeri, göller kıyısı. Ağaçları, akpak camileri, şıkır şıkır suları... Sabah öğle hep Halil İbrahim camisindeyim. Caminin içine oturup düşünüyorum. Serin. Dört bir yanımdan, caminin duvarları dibinden, odaları içinden sular akıyor. Çok da güzel bir yapısı var. Bu camide insanın içine bir gariplik, bir karanlık çökmüyor. Bir ölüm havası çökmüyor. Aydınlık. Camide ak sakallı yaşlı adamlar da var. Salih Efendi'yle ahbap olduk. Her Urfalı gibi, o da Urfa'sını seviyor. Boyuna Urfa'dan konuşuyor. Öğle sıcağı çatır çatır ederken biz caminin aydınlığında, serin suların başında keyif çatıyoruz. Urfa'ya dair her şeyi en iyi Salih Efendi biliyor.
Bir gün sabahtan öğleye kadar bu balıklarla uğraştım. Yandaki bahçelerden kucak kucak dut dalı toplattım, balıkIara attım. Kocaman bir dalı suya atıyorum. Dal suya deler delmez balıklarda bir kaynaşma... Dala herbiri her yerden saldırdı. Göz açıp kapayıncaya kadar, dalda bir tek yaprak kalmadı. Çırılçıplak suyun yüzünde yüzdü durdu. Ne kadar dal atıyorsam hepsi öyle oldu. Balık yaprak yer mi diyecek siniz. Ne bileyim ben, yer mi yemez mi gidip Halilrahman gölünde görün.
Duymuştum, duymuştum ama, bu kadarı da aklımdan, hayalimden geçmezdi. Gölün içi balıkla döşeli. Balıklar suyun yüzünde üstüste, tembel tembel yatıyorlar. Kımıldamıyorlar. Durgun, ölü. Ama göle bir yaprak, bir parça ekmek düşmesin, ölü balıklar canlanıyor, yıldırım kesiliyor, birbirinin sırtma binerek düşen parçayı kapmaya koşuyorlar.
Bir Süphandağı var gölün üstünde, uçsuz bucaksız, apak bir dağ. Nereye gidersen git, ne kadar uzaklaşırsan uzaklaş. Dağ yanında, dağ tependeymiş gibi duruyor.
En önemlisi yol yok. Öğrenci ne ile gelsin? Profesör ne ile gelsin? Posta bile zor zar çalışabiliyor. Bunlar Van'a gelmek için kanat mı bağlasınlar? Neredesin Hezarfen?
Sonra Van şehrinin içme suyu yok. Doğru dürüst elektriği yok. Kanalizasyonu, oturacak evi yok. Ne kadar idealist olursa olsun, hangi ilim adamını oturtabilirsiniz burada? Bir gazete bile eline bir ayda geçerse...
Uzun ömürlü olası Yahya Kemal: «İnsan alemde hayal ettiği müddetçe yaşar,» diyor. Belki...
VAN'A UNİVERSİTE
Şu doğu gezisine çıkışım bir işe yaradı doğrusu. Van Üniversitesi'nin yapılacağı yeri buldum. Az iş mi? Bir gazeteci için bundan daha enteresan, bundan daha faydalı iş olur mu? Bu hizmetim gerçekten övülmeye değer. Yardımım dokundu millete, hükümete; kimbilir, şu yer işinin tesbiti için kaç heyet gelir giderdi Yana. Şimdi gelip · görecekler, Van Üniversitesi için bundan daha iyisini bulamayıp, münasiptir, evla yerdir, bravo şu gazeteciye, doğrusu turnayı gözünden vurmuş diyecekler. Bir işi yapmanın, bir başarının mutluluğu içindeyim.
Van'a gelip, Van'da gezip de Van kedisinden söz açmamak olur mu? Ne derler adama? Bunca ünü var bu kedilerin. Ben de soruşturdum, bu kediler ne alemde, diye. Kimisi, artık bu kedilere kıymet vermiyorlar, nesil tükenmek üzeredir, dedi. Kimisi de, kedi gayet bol, hemen hemen her evde bir tane bulunur, dedi. Sonuncular doğru çıktı. Her evde kedi var.
Van'a gelmeyenlerin, Van hakkında bilgileri az olanların çoğu, onu gölün kıyısında sanır. Bana da öyle geliyordu. Van, göle tam yedi buçuk kilometre uzaklıktadır. Van'la göl arasında, Koca Evliya Çelebi'nin de dediği gibi, çökmüş bir deve gibi duran Van kalesi vardır. Van Kalesi, Kraliçe Semiramisin kalesidir. Bu kaleyi kurmuş derler. Bir de efsanesi vardır onun üstüne.
Dicle ve diğer küçük sular boşuna akıp gidiyor. Bundan önce Dicle'den faydalanabilmek çareleri düşünülmüş, bir baraj inşası için etüdler yapılmış, bu işe otuz milyon lira gideceği anlaşılmış. Yüz milyon gitsin, iki yüz milyon gitsin. Bu ova emek yemez. Ova sulanabilse koca bir diyar sefaletten, gerilikten kurtulacaktır. İşsizlikten kurtulacaktır.
Diyarbakır ovası su istiyor, emek istiyor. Diyarbakır ovası eğer sulanabilse, buradan çok mahsul elde edilebilir. Pamuğundan tut buğdayına kadar... Ve memleket ekonomisinde de azımsanmayacak yeri olur. Yeni bir Çukurova kazanırız. Kötü mü?
Dünyanın hiçbir yerinde Diyarbakır karpuzu büyüklüğünde karpuz elde edilemiyor. Niçin Diyarbakır'da da başka yerde değil? Bu bir sır mı? Yok böyle bir şey. Burada kime sorarsan sor. karpuzcu olsun olmasın, bu karpuzların nasıl ekildiğini size söyleyiveriyor.
Biri şöyle anlattı, ama bu bir karpuzcu. İnce kuru yüzlü, yanağında şark çıbanı izi olan bir adam.
. «Gardaş,» dedi, «karpuz ekilecek kumluk iki türlüdür. Birisi suyun işgal edip de, yazın çekildiği yer. Buna Kılıç derler. Öteki de asıl Dicle kenarları. Karpuz Kılıç denilen yerde daha iyi olur. Karpuz ekilecek yer dümdüz ve çakıllı olmalıdır. Ama ufak çakıllı. Burası iki kürek boyu uzunluğunda, yani bir buçuk metre, iki kürek ağzı genişliğinde, yani yarım metre su çıkıncaya kadar kazılır. Kazılan yere kuyu derler. Kuyunun, biri başucunda, biri de ayak ucunda iki yastık bırakılır. Yani bu yastıklar su çıkmamış topraktır. Yastıklara üçer tane fide dikilir. Ekildiğinin ikinci gününde yanmış, yani eski hayvan gübresiyle gübrelenir. Bir hafta sonra da hayvan ve güvercin gübresi kumlu mille karıştırılarak verilir. Bu zaman içinde kuyunun içindeki su kurumuştur. Birkaç sefer daha gübre verilir. Tamam. Kırk günü say. Karpuz olmuştur. Dağ gibi. İnan beğim senin kadar olmuştur. Aha böyle böyle.»
Dicle, Diyarbakır'da bölük bölük olmuştur. Beş koldan, altı koldan yürüyor. Suyun Diyarbakır'da yayılması çok işe yarıyor. Yazın sular çekilince, işte o bildiğimiz Diyarbakır karpuzları, bu çekilen suyun yerine, kumluklarına ekiliyor.