Safsatalar

Bilim her şeyi açıklayamaz

Bilim, doğayı sistemli bir şekilde anlama çabasıdır. Bilim, bir amacı, bir görevi ya da davası olan sosyal bir kurum değildir; ancak ve ancak bilimsel kurumların ya da bilim insanlarının görevleri, amaçları ya da davaları olabilir. Dolayısıyla "bilimin" her şeyi açıklama iddiası yoktur. Bilim bir açıklama merkezi değil, bilim insanlarının açıkladığı ya da açıklamak istediği meseleler için hangi araştırma standartlarının norm olarak kabul edileceğini belirleyen bir kurumdur.

Sayfa 62

Mnvvr Ndn

Hattı Müdafaa

Aranızı bozmaktan çekinmeyecek bir safsatacıyla karşı karşıyaysanız çıkarımı doğrudan inkar etmek ve size dayatılan yerine kendi görüşünüzü koymak yeterli olacaktır: -Aptal değilim ve senin gibi düşünmüyorum. -Malımın kıymetini biliyorum ama bir çocuğa şiddet uygulamanın haklı bir yanına göremiyorum. -Elbette vicdansız değilim ama neyi niçin düşündüğümü bırak ben söyleyeyim.

Sayfa 59

Reklam

Mnvvr Ndn

Ait olmadığınız gruba olan tavrınız toplumun sonunu getirtebilir

Grönland Vikingleri, Norveçli ataları çokça balık yemelerine rağmen, sırf küçümsedikleri Eskimolar balık yiyor diye ağızlarına balık koymamış ve birkaç nesil sonra buzul kaplı çorak adada açlıktan kırılmışlardır. İnsan gerçekten hayret ediyor.

Sayfa 58

Mnvvr Ndn

Ait olmadığınız gruplara karşı davranışınız

Bir de ait olmadığınız gruplarla anılmamaya, onlar gibi davranmamaya, onların düşünce ve davranışlarını taklit etmekten kaçınmaya olan eğilimimiz var. Bir dine mensup olanların bir başka din mensuplarının duygu, düşünce ve davranışlarını paylaşmaması, Fenerbahçelilerin Beşiktaş Marşı’nın bir yerlerde çalındığını, söylendiğini duyduklarında gıcık kapmaları yahut da erkeklerin "kadın gibi", kadınların "erkek gibi" davranmaktan çekinmeleri (ve hatta "Karı kılıklı", "Erkek yapılı" gibi "hakaretler") ve çocuklara daha küçük yaşlarda bile karşı cins gibi davranmamaları gerektiğinin öğretilmesi...Hepsi bu eğilimlere örnektir.

Sayfa 58

Mnvvr Ndn

Bir grubun üyesi misin?

Bir grubun üyesi olup olmadığımız, doğrudan doğruya o grubun normlarına uyma konusunda baskı hissedip hissetmediğimizle anlaşılabilir, aidiyetimizin kuvveti bu baskının boyutuyla ölçülebilir. Nitekim bizlerin gruplara aidiyetimizi belirleyen şey, gerçekleştirilemeyecek olsak bile normlara uyana taahhüdümüzdür.

Sayfa 57

Mnvvr Ndn

Peki neden bu safsata insanlar üzerinde etkilidir.

Bu etkinin köklerini aramaya "grup olma" dinamiklerinden başlayabiliriz. Hepimiz çeşitli grupların üyesiyizdir. Ailemiz, sülalemiz, falanca şirketin çalışanları ya da Kanarya Sevenler Derneği üyeleri gibi toplulukların...Hatta mavi gözlüler, solaklar, İzmirliler, Vanlılar, Twitter kullanıcıları, Çerkesler, Queen dinleyenler ya da insanlar gibi çok daha kalabalık grupların üyeleriyiz... Eğer kendinizi bu grupların birer üyesi olarak gördüğünüz iddiam abartılı gelmişse (en sevdiğiniz müzisyene X diyelim) "X dinleyenler de çok salak oluyor canım" dediğim zaman içinizde uyanan hisse sorabilirsiniz.

Sayfa 57