Şehit Enver Paşa
Nevzat KösoğluŞehit Enver Paşa Gönderileri
Şehit Enver Paşa kitaplarını, Şehit Enver Paşa sözleri ve alıntılarını, Şehit Enver Paşa yazarlarını, Şehit Enver Paşa yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Enver Paşa: Türkistan Rusların Değil Sadece Türklerindir
Türkistanlı faal komünistlerden Alimcan Akçurin, Enver Paşa'ya bir mektup yazarak, "Sizler Türksünüz ve ülkeniz düşman işgali altındadır. Askeri gücünüzü oraya yoğunlaştırırsanız sizin için daha iyi olur." yolunda öğüt verir. Enver Paşa cevabında, "Türkiye'yi kurtarabilecek niteliklere sahip çok arkadaşım var; bundan hiç şüpheniz olmasın. Orada arkadaşlarımız bütün imkanlarını seferber ederek mücadele ediyorlar. Bu ülke benim anavatanımın bir parçasıdır. Buradaki hemşehrilerimin damarlarında akan kan ile benim kanım aynıdır. Bu ülke Rusların değil sadece Türklerindir. İnsanlar nasıl buradan Türkiye'yi kurtarmak için gitmişlerse, ben de burada düşmanlara karşı mücadele etmek için bulunuyorum. Türkler, her nerede olursa olsunlar hür ve bağımsız olmalıdırlar."
Sayfa 591Kitabı okudu
Enver Paşa, Buhara'dan ayrılırken şu sözleri söyledi: "Türkistan için mücadele lazım. Zaten hak olan ölümden korkarsan, köpek gibi yaşamayı ihtiyar edersin. Hem geçmişimizin, hem de geleceklerimizin lanetlerine müstehak oluruz. Halbuki kurtuluş için ölmeği göze alırsak, bizden sonrakilerin, hür ve bahtiyar olmasını temin etmiş oluruz."
Sayfa 552Kitabı okudu
Cemal Paşanın Şehit Edilmesi
Cemal Paşa'ya göre Enver yanlış yapmaktadır. Kendisi yeniden Afganistan'a geçip İngilizlere karşı mücadeleye devam edeceğini ve Enver'i de oraya çekeceğini söylemektedir. Ruslar Cemal Paşa'dan ülkeyi terk etmesini isterler. Cemal Paşa Tiflis'e geçerek burada Mustafa Kemal Paşa ile yeniden irtibat kurmayı ve oradan da Afganistan'a geçmeyi düşünmektedir. Halil Paşa (Enver Paşa'nın amcası), Rusların kendisini Tiflis'te öldüreceklerini, bunu da bir Ermeniye yaptırtacaklarını haber aldığını söyleyerek, Avrupa'ya geçmesi konusunda ısrar eder. Cemal Paşa aldırmaz; 21 Temmuz 1922 günü, Tiflis'te, bir caddede, yaverleriyle birlikte Ermeni kurşunlarıyla şehit edilir.
Sayfa 536Kitabı okudu
Türkistanlıların Cemal Paşaya Tepkisi
Türkistanlılar, Ruslara karşı bağımsızlık savaşı vermekte olduklarından, Cemal Paşa'nın İngiltere aleyhinde ve Ruslarla işbirliğine dönük çalışmalarından hoşlanmazlar ve kendisini sert bir üslupla uyarırlar. Bu arada Bolşeviklerin Afganistan'a dönük çalışmalarından başından beri rahatsız olan Afgan yönetimi de Ruslarla işbirliği yapmak fikrinden gittikçe uzaklaşmaya başlar.
Sayfa 536Kitabı okudu
Cemal Paşanın Mustafa Kemal Paşadan Destek İstemesi
Cemal Paşa, Afgan ordusunun eğitimi için Mustafa Kemal Paşa'dan Türk subaylar ister. 1921 yılının yaşanan bunca sıkıntısına rağmen, Mustafa Kemal Paşa, istenen subayların seçilip gönderilmesi için, Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa'ya emir verir. Cemal Paşa yönünü Almanlara çevirerek oradan destek almak ister; ancak, onlar da sıkıntı içindedirler. Emanullah Han, gerekli silahların alınması için dört yüz bin altın tahsis eder. Ancak, Almanya'dan temin edilebilecek olan bu silahların Rusya üzerinden Afganistan'a getirilmesi mümkün değildir. Bütün teşebbüsler sonuçsuz kalır.
Sayfa 536Kitabı okudu
Cemal Paşanın Afganistan Kralı Emanullah Hanla Anlaşması ve Rus Hükümetinin Destekten Vazgeçmesi
Emanullah Han, Cemal Paşa'yla anlaşır; Hindistan'dan göçen Müslümanlar İngilizlerle mücadele için örgütlenecek, ayrıca Afgan ordusu yenilenip eğitilecektir. Bunun için Rus hükümetinden destek istenir. Ancak, Cemal Paşa'nın projesini kabul etmiş olan Rus hükümeti destekten vazgeçer; yanı başında büyük bir gücün oluşmasını, İngiliz tehdidine rağmen kabullenmez.
Sayfa 535Kitabı okudu
İstanbul'un İngilizler Tarafından İşgali Üzerine Hindistan'da Mevlana Muhammed Ali Başkanlığındaki Hindistan Hilafet Cemiyetinin Cihat Fetvası Yayınlaması
İslam Hilafetinin merkezi olan İstanbul'un İngilizler tarafından işgal edilmesi üzerine, Mevlana Muhammed Ali başkanlığındaki Hindistan Hilafet Cemiyeti bir bildiri yayımlar. Bu bildiri, "Hukuk-ı Osmaniye (Osmanlıların hakları) kâmilen mahfuz kalıncaya (tam anlamıyla güvenlik altına alınıncaya) kadar Hint Müslümanlarının cihada ve mücadeleye devam etmeleri gerekir ve bunun için de Müslüman Hintliler, Müslüman bir ülkeye göç etmek zorundadırlar." şeklindeki bir fetvayı içeriyordu. Bunun üzerine yüz bini aşkın Hint Müslümanı Afganistan'a göç etmişlerdi. İşte Ruslar bu göçmenleri İngilizlere karşı örgütleyip eğitmek istemişler, Afganistan Kralı Emanullah Han da izin vermemişti.
Sayfa 535Kitabı okudu
Cemal Paşanın Afganistanda Bulunuş Sebebi
Cemal Paşa 1. Dünya Savaşı yenilgisinden sonra 1920 yılında Moskova'ya giderek Rus hükümetine, Afganistan'a geçip oradan Hindistan Müslümanlarını örgütleyerek İngilizlerle mücadele etmeyi kapsayan bir proje sunar ve destek ister. Bolşevik hükümeti teklifi kabul eder. İngilizlerle mücadele edileceği gibi, böylece Afganistan da Rus nüfuz bölgesine girebilir ve Türkistan'daki Basmacı hareketler bu yoldan İngiltere aleyhine çevrilebilirdi.
Paşa ise, İngiltere'ye karşı yürütülecek mücadelede İslam toplumlarının uyanışını ve İslam Birliği yolunda bir adım atmayı düşünüyordu; böylece Anadolu'daki Milli Mücadele'ye de destek olunacaktı. Projenin, Ruslara söylenmeyen ikinci hamlesi ise, güneyde başarılı olacak hareketi kuzeye, Türkistan'a taşıyarak bağımsızlık savaşı veren Basmacılara destek olmaktı.
Sayfa 535Kitabı okudu
Çarlık Rusya Hükümeti, Osmanlı'da 1908 Meşrutiyetinin ilanından sonra İttihat Terakki'nin Türkçü-Turancı söylemleriyle ilgilenmjş, onları hem İstanbul'da izletmiş, hem de Türkistan'daki yankılarını tespit etmeye çalışmıştır. Buhara'dan gelen bir rapora göre, buradaki Terakkiperver Cemiyeti 1910 yılının Nisan ayında
Sayfa 509Kitabı okudu
Sultan II. Abdulhamit Han döneminde Türkistan Türkleriyle, esasen var olan doğal ilişkiler geliştirilmeye çalışılmış, ancak bunlar Osmanlılığın tanınmasi ve Hilafet otoritesinin yaygınlaştırılması dışında siyasi etkileşim ve yardımlaşma düzeyine çıkartılamamıştır. Bunun için ne Osmanlı'nın, ne de Türkistan'ın durumu müsait değildi. Özellikle Hac için Türkistanlıların İstanbul'a uğrama geleneği bu ilişkilerin ağırlığını oluşturuyor ve bu insanlara her türlü destek de veriliyordu. Türkistan hanlıklarından gelen yardım talepleri ise, sembolik sayılabilecek düzeylerde karşılanabiliyordu.
"Türkçülükle İslamcılığın iç içe geçerek, İmparatorluk sınırları dışına taştığı dönem ise, İttihat ve Terakki'nin ülkeyi doğrudan yönettiği 1913-1918 yılları arasındaki zaman dilimidir." Bu dönem Rusya'nın ihtilaller geçirdiği zamanlara denk gelse de, ne yazık ki, İmparatorluğun da çöküş dönemidir. Heyecan verici kahramanlıklar yaşanacak, ama hedeflere ulaşılamayacaktır.
Sayfa 507Kitabı okudu