e
Erzurum
Mütareke yıllarında Ermeni meselesi dolayısıyla Erzurum'a gelmiş olan Amerikan heyetine o zamanın Belediye Reisi Zâkir Bey'in verdiği cevabı kim hatırlamaz? Tercümana:
-"Dilmaç, bana bak, bu beyler uzun boylu anlatıyorlar. Ben kısa bir misalle Erzurum'da ekseriyet kimlerde idi, Cenerale anlatayım." diyerek heyeti oturdukları evin penceresine götürmüş.
-"Bakın, demiş, şurada bütün şehri saran bir taşlık var. Onun da ortasında yirmide biri kadar duvarla çevrilmiş bir yer var. O büyük taşlık Müslüman mezarlığı, o küçüğü de Ermeni mezarlığıdır, bunlar kendi ölülerini yemediler ya!
Erzurum'da Türklerin daima ezici bir çokluk hâlinde yaşadıkları bin türlü şekilde gösterilebilirdi.
Sayfa 40 - DergâhKitabı okudu
Erzurum, Asya Türkiye'sinin en önemli şehri olarak kabul ediliyor. Nüfusunun yüz bini bulduğu söylense de bunun abartılmış bir sayı olduğunu düşünüyorum. Buradaki evler taştan inşa edilmiş. Damları çimlerle kaplı. Yüksekten bakınca, tüm bunlar şehri çok tuhaf hâle getiriyor.
Sayfa 53 - Kapra Yayıncılık
Hasankale, Erzurum'un anahtarı gibi. Şehir, tepesinde bir kale bulunan kayalıklara kurulmuş. Burada yüz kadar Ermeni aile yaşıyor. Ordugâhımız kalenin önündeki geniş bir düzlüğe yerleşti. Burada, Hasankale kaplıcasını ziyaret ettim. Demir ve kükürt mineralli maden suyu bulunduran, taştan, yuvarlak şekilli bir yapıydı burası.
Sayfa 49 - Kapra Yayıncılık
Şundan daha manasız bir söz duymadım: "Asya ihtişamı". Bu söz muhtemelen Haçlı Seferleri sırasında; yoksul Şövalyeler, gösterişsiz kale duvarlarını ve meşe odunundan yapılma sandalyelerini bırakıp ilk defa Doğu'nun kırmızı divanlarını, kabzaları rengarenk taşlarla süslenmiş hançerlerini, çeşitli renk ve desenlerdeki halılarını gördüklerinde doğmuştur. Günümüzdeyse Asya'nın ancak yoksulluğundan ve ilkelliğinden bahsedilebilir. Artık ihtişam Avrupa'nın meziyeti kabul ediliyor. Pskov'daki küçük bir köyde bulabileceğiniz en basit malı, Erzurum'da tonlarca para harcasanız da satın alamazsınız.
Sayfa 54 - Kapra Yayıncılık
Avrupa ve Doğu arasındaki ana ticaret yolu Erzurum'dan geçiyor. Yine de şehirde çok az mal satılıyor. Ticareti yapılan mallar burada sergilenmiyor. Tournefort'un da yazdığı gibi, Erzurum'da hasta olan biri bir kaşık bile olsa ravent bulamadığı için ölebilir. Ancak aslında şehirde çuval çuval ravent bulunur.
Sayfa 53 - Kapra Yayıncılık
-Erzurum-
Şüphesiz Çifte Minare, Sivas'ta ve daha aşağıdaki kardeşleriyle birlikte bir şaheserdir. Üslup, taş yontuculu, abidevi duruş bakımından kendi nev'inin en güzel eserlerindendir.
Sayfa 49 - Dergah Yayınları
Belki de bu kapalı kış aylarının beslediği sohbet yüzünden hemen her Erzurumlu biraz nükteci, biraz hicivcidir
Sayfa 40 - Dergah Yayınları
Osmanlı devri mimarisi Erzurum'da Lalapaşa Camii ile yaşar.
Sayfa 51 - Dergah Yayınları
Erzurum, Türk tarihine, Türk coğrafyasına 1945 metreden bakar Şehrin macerası düşünülürse, bu yükseklik daima göz önün de tutulması gereken bir şey olur. Malazgirt Zaferi'nin açtığı gedikten yeni vatana giren cetlerimizin ilk fethettikleri büyük merkezi şehirlerden biridir.
Sayfa 62 - Dergah Yayınları
-Erzurum-
Yakutiye'nin içi, plan bakımından Doğu Anadolu'nun en dikkate değer eseridir.
Sayfa 49 - Dergah Yayınları