Seyyid Abdullah Nehrî
O zattan aldığı ışık ile aydınlık oldu Kürdistan
Nasıl ki güneşin ışığından feyz alıyorsa cihan
Sayfa 27 - Semerkand
Şeyh Abdullah Şemdinî, Mevlânâ Halid Şehrezori'nin hem medrese arkadaşı hem de tarikat ihvanıdır. Zira Halid Şehrezori Nakşiliğe intisap etmeden önce Kâdiri tarikatı icâzetli bir halifedir. Abdullah Şemdinî burada ikamet eder etmez ilk yaptığı şey bir tekke inşa etmesidir. İşte bu tekke Nehri tasavvuf geleneğini oluşmasının harcı olmuştur. Abdullah Şemdinî, bu tekkede belli bir süre tarikat hizmeti ve irşadı yürüttükten sonra vefat eder. Kendisinden sonra irşad hizmetini, bugün İran sınırları içinde olan Urmiye Berdesor tekkesinde tasavvuf ve tariikat hizmeti yürüten yeğeni Seyyid Taha üstlenir. Tahá Hakkâri, tekkenin hizmetini üstlendikten sonra Nehri Tekkesi başta Anadolu olmak üzere Irak ve İran'ın birçok bölgesinde önemli tarikat görevi icra etmiştir. Tekke yüz yılı aşkın bir sürede Kürt halkının yaşadığı yakın coğrafyada binlerce mürid ve müntesip bulmuştur. Bu tekke, aynı zamanda bölge halkının hem sosyal hayatı hem de siyasî hayatı üzerinde önemli derecede bir tesir bırakmıştır. Anadolu ve bugünkü İran ve Irak devletlerinin sınırları içerisinde yaşayan Kürt halkının Ruslara karşı Osmanlının yanında organize bir şekilde mücadele etmesini sağlayan Nehri Tekkesinin şeyhleri olan; Tâhâ Hakkâri (ö. 1269/1853), kardeşi Muhammed Salih Nehri (ö. 1238/1864) ve oğlu Şeyh Ubeydullah Nehri (ö. 1300/1883) olmuştur.
Sayfa 144 - NûbiharKitabı okudu
İsteklerin masumluğu ve karşılığında devletin yaptığı...
Şeyh Abdüsselam, 1907 yılı baharında Birifkan köyünde Şeyh Nur Muhammed Birifkani'nin evinde Kürt aşiret liderlerinin önemli bir kısmı ile bir toplantı yaparak İstanbul'daki Babıali yönetimine isteklerini içeren bir telgraf gönderme kararı aldı. Bu telgrafta:
1. Kürt bölgesinde Kürtçenin resmi dil olarak kabul edilmesi,
2. Eğitimin Kürtçe yapılması,
3. Kaymakamların, nahiye müdürlerinin ve diğer memurların Kürtçeyi iyi derecede bilenlerden tayin edilmesi,
4. Devletin dini İslam olması hasebiyle mahkemelerde hü kümlerin İslam şeriatına göre verilmesi,
5. Vergilerin eski şekliyle alınması, ancak bölgenin imarı ve okullar açılması için kullanılması talep edildi.
Bu telgrafın birer kopyası İstanbul'daki Kürt aydınlardan Seyyid Abdülkadir, Emin Ali Bedirhan, Ferik Şerif Paşa ve Şeyh Abdullah Nehri'ye gönderildi. Ancak hükümet olumlu yanıt vermeyerek Barzan üzerine asker gönderdi. İki ay süren çatışmalarda bölgedeki bazı Kürt aşiretleri de hükümet kuvvetlerini destekleyince Şeyh Abdüsselam, Hakkari Teyari bölgesine çekildi.
Sayfa 125
