Fiili Sıfatlar
“Yaratma, öldürme, rızık verme, peygamber gönderme.”
Mutezile/ Eşariyye: Kudret sıfatının yansıması hâdis ve yaratılmıştır.
Selefiyye/ Maturidiyye: Tekvin sıfatının yansıması ezelidir.
Allah’ın Kelam Sıfatı
Mutezile: Allah’ın kelam sıfatı hâdistir. Ses ve harflere ihtiyaç duyar. Bunlar hâdistir.
Selefiyye: Ses ve harflerden meydana gelen Allah’ın kelam sıfatı ezelidir.
Ehlisünnet: Nefsi kelam, lafzi kelam Allah’ın zâtındaki mana, Allah’ın zâtında ki mananın ses ve harfler şekline bürünmesi, ezelidir yaratılmıştır, hâdistir.
İrade
Teşrii irade: Ahlak alanı ile ilgilidir. Allah’ın iradesi yalnızca iyiye ve hayra tealluk eder. Allah’ın kullarına sorumluk yükleyen iradesidir.
Tekvini irade: Evren ve içindekileri yaratmaya ve değiştirmeye yönelik iradesidir. Allah’ın iradesi hayra ve şerre iyiye kötülüğe tealluk eder. Onları irade eder ve yaratır.
Subuti Sıfatlar
Hayat - İlim - Semi - Basar - Kudret - İrade - Tekvin - Kelam
Allah’ın sıfatlarının tasnifi
Vücûd: Var olmak, yokluğu düşünülemez olan.
Kıdem: Ezeli, başlangıçsız olan.
Beka: Varlığı ebedî olan.
Vahdaniyet: Allah’ın zatında, sıfatında bir olması.
Muhalefetül lil havadis: Allah’ın hem zatı hem sıfatları ile hiç bir varlığa benzememesi.
Kıyam bi nefsihi: Varlığı bir başkasına muhtaç olmaması.
Ehli Sünnet’in Sıfat Anlayışı
-Allah kendisini, âlim,kâdir,sem’i şeklinde tanıtmıştır. Buna göre ilim sıfatı olmadan âlim olunmaz.
-Allah’ın sıfatları onun ne aynısıdır ne de gayrısıdır.
-Maniheizm ve Hristiyanlık, çoklu Tanrı’lar, ayrı kadim varlıklar kabul etmiştir. Ama İslâm da bu söz konusu değildir. Buna göre Sıfatların kabulü, kadimlerin çokluğuna götürmez.