Sevdiğini kaybedince, insanın yüreğinde kırk mum yanarmış. Sonra her geçen günde mumlardan biri sönermiş. En sonunda geriye bir mum kalırmış. O tek mum, yaşam boyu sönmezmiş, insan ölünceye dek içinde yanarmış…
… İnsan sevdiklerini yitire yitire yaşar; yıllar geçtikçe, yanan ve sönen mumlar birbirine karışır… Öyle ki gönlünde hangi mum kimin için yanıyor bilemezsin; mumun alevinde sevdiğinin kimliğini göremezsin, yalnız belli belirsiz bir acının dumanı titreşir…
… Zaman geçtikçe acı uslanır, akıllanır, bilgeleşir; hüzne dönüşür; yara kapanmıştır; ama, inceden inceye sızlar.
- Hayır, sen her şeyden önce Türksün! dedi.
O vakte kadar biz yalnız köylülere «Türk» derdik. Rahmi'nin sözü üzerine ben:
- Bilmem... Şimdilik Osmanlıyım, dedim.
Yakın tarihi okuduğunuz zaman anlayacaksınız ki, yüz yıl önce sonu felaketle bitmiş bir tutum, yüz yıl sonra bilinmediği için aynı biçimde tekrar edilmiş ve gene ayns feläketi doğurmuştur. Kafasını yormamış, dünü aramamış insanlar, bu zahmete katlanamadıklarından, bazen hayatlarını kaybetmişlerdir. Geçmiş tecrübeleri bilen ve her gün geçirilen hayattan ders alarak yaşayışlarını buna göre düzenleyebilenler, en güçlü adamlardır.
* Yüzbaşı Selahaddin.
" O tarihte Revandiz birkaç ağanın elindeydi. Yani bütün toprak ve köyler ağaların malı... Köylüler, köy evlerinde ve köy topraklarında bu ağaların kiracısı... Köylünün bütün emeğini bu ağalar almakla kalmaz, halkın bütün hayatına da ağa sahip... İstediğini yapar, asar keser, istediği kadını kocasından, babasından alıp istediğine verir... Osmanlı Devleti de ağaları korur... Bu durum hemen bütün Doğu illerinde geçerli... Köy ağaları, şehir eşrafı, tam ortaçağın feodal reisleri...
"Annemin güzel bir huyu vardı. Okuduğu kitapların arasına ya bir taze yaprak, ya bir küçük kır çiçeği koyardı. Bir süre sonra yaprağın yeşilliği uçup giderdi; çiçek kururdu; ama yine de yaprak yapraktı, çiçek çiçekti."
"Kişi bir gün kendisini gizemli bir cenaze alayının kalabalığı ortasında bulur; tabutu pahalı ama hüzünlü çiçeklerle donanır; yaşadığı sanılsa bile içinden ölmüştür o.."