“ … hiç kuşkusuz bu eğitim öğretim ocakları Cumhuriyet’in ilerici ve aydınlanmacı karakterinin ürünüydü.Cumhuriyet’i kuranlar, onun bu karakterini tüm topluma yaymak istediler. Bu bilinç herkesçe paylaşılmadan kalkınma sağlanamaz, çağdaş uygarlık yakalanamazdı. Devrim yarım kalırdı. Bu anlamda köyler bir tabula rasa, bir başlangıç noktası,sıçrama tahtasıydı.Nüfusun büyük çoğunluğu köylerde yaşıyordu. Köy enstitüleri, bu inanç ve hedefle girişilen planlı,özgün,olağanüstü bir eğitim hamlesiydi.”
Bu değerli anılar sadece köy enstitüleriyle ilgili bizleri bilgilendirmiyor, aynı zamanda öğretmenlikle ilgili de kıymetli çalışmalar barındırıyor. Sadece öğretmenlerin faydalanacağı bir eser gibi görmek de doğru olmaz. Bir çiftçinin bile bu kitaptan bulacağı çok şey olduğuna eminim.
Hacı Angı'nın yaşadığı yörelere benzer yerde yaşadığımdan dolayı kitabı zevkle okudum. Okuması biraz uzun sürdü (sınav nedeniyle), ancak bir çırpıda okunabilecek bir kitap. Bu değerli anılardan herkesin çıkarabileceği bir ders olduğuna eminim.
Kimseye boyun eğmiyor, yeri geldiğinde kaymakamı, hatta valiyi bile çekinmeden eleştiriyorduk. Bu nedenle "dik başlı" olarak algılandık. Mecliste bir vekil, "Bunların her biri başımıza birer Atatürk kesildi," diye bizden yakınıyordu.
Sayfa 81 - Türkiye İş Bankası Kültür YayınlarıKitabı okudu
"Okuyan adam durmayan adamdır. Fikri ve manevi varlığı katılaşmamış, kemikleşmemiş, taze ve dinç adamdır." Hasan Âli Yücel'in bu sözleri, köy enstitülerindeki eğitimin en belirgin özelliklerinden birini yansıtıyordu.
Sayfa 71 - Türkiye İş Bankası Kültür YayınlarıKitabı okudu
Köy enstitülerinin kurulduğu yıllarda öğrenci bulmak zordu. Hele kız öğrenci bulmak daha da zordu. Enstitülerde çalışan kadın öğretmenler çevre köy ve kasabalara giderek kız öğrenci bulmaya çalışıyorlardı.
Tonguç buna çare olarak şöyle bir kural getirdi: "Enstitüye okumaya gelen erkek öğrenciler yanlarında bir de kız öğrenci getirirlerse, bu öğrenciler enstitüye sınavsız alınacak"tı. Bu kural etkili oldu. Örneğin, Prof. Ayşe Baysal, İvriz Köy Enstitüsü'ne bu uygulama sonucunda gelmiş ve okuma olanağı bulmuştu. Sonradan enstitülere ilgi artınca bu kural kaldırıldı.
Sayfa 52 - Türkiye İş Bankası Kültür YayınlarıKitabı okudu
Gecmisten gunumuze bir yolculuk...Ozellikle köy enstitülerinin toplumumuza katkisini daha iyi anlamlandirabiliyorum...yeni basimda ek kismindaki el yazili kisimlarin kitap harflerine aktarilmasinda fayda var.