Necati Cumalı‘nın Makedonya 1900 ya da sinemaya uyarlanan adı Dila Hanım 1976 yılında yazılmıştır.
Necati Cumalı‘nın Makedonya 1900 – Dila Hanım Konusu: Barazoğlu İhsan Bey bir aşiret reisidir ve bir toprak anlaşmazlığı sonucunda Karadağlı Rıza tarafından öldürülür. İhsan Bey’in karısı Dila Hanım kocasını vuran Karadağlı Rıza’yı öldürmeye yemin eder ancak kocasının katili olduğu bilmeden de bu adama bağlanır ve âşık olur. Aralarında büyük bir aşk başlar. Ancak bir zaman sonra Dila Hanım aşık olduğu adamın aslında kocasını öldürdüğü adam olduğunu anlayınca birden her şey değişir onu öldürmeli mi yoksa aşkına yenik düşüp onu affetmelimidir.
Necati Cumalı‘nın Makedonya 1900 adlı kitabı senaryosunu Safa Önal’ın yönetmenliğini ise Orhan Aksoy’un yaptığı Dila Hanım ismi ile 1977 yılında filme uyarlanmıştır.
Dila Hanım Filminin Oyuncuları ve Karakterleri: Dila Hanım karakterini Türkan Şoray, Karadağlı Rıza Bey karakterini Kadir İnanır, Kara Haydar karakterini Erol Taş, Rıza Bey’in Kahyası karakterini Kadir Savun, Kocabey karakterini Hüseyin Peyda canlandırmıştır.
Necati Cumalı‘nın Makedonya 1900 ya da sinemaya uyarlanan adı ile Dila Hanım kitabından alıntılar, en güzel sözler:
Urla’da üç yıl yatağında sılasını yaşadı. Baktığı yerden gözlerini ayırmadan sık sık dalar giderdi.
Arada, kendini tutamadığı sıralarda, ‘’Ah, Florina’yı bırakmayacaktım, Florina’da Ölecektim!’’ dedikçe artık gölgelenmeye başlayan bakışlarında, cins atlar gibi, geniş sağrılı dik omuzlu dağlarının izdüşümleriyle Makedonya göklerinin ışığı yansır, yüzü bulutlardan sıyrılmış gibi aydınlanırdı.
