gregor samsa, "dönüştüğü" güne değin çeşitli kölelikler içerisinde yaşamış bir toplum tekidir; işyerinde köledir, aile çevresinde köledir ve zincirleri içerisinde uslu oturduğu sürece de benimseyip sevilir. başkaldırısı bilinçaltında başlar; bu bilinçaltı, kendine uygun biçimi yaratır: gregor samsa'nın böceğe dönüşmesi, gerçekte artık başkalaşmasıdır. böceğe dönüştüğü andan başlayarak, toplumun ve ailesinin ona ilişkin- onu tutsak kılan- beklentileri, artık sonuçsuz kalmaya yargılıdır; böceğin iğrençliği, çizgisi sürüye uyuşmayan bağımsız bireyin iticiliğiyle özdeştir.
