Yeminine bakıp insana inanma, insana bakıp yeminine inan.
Aiskhylos
Aynı mitolojik motiflerle dile gelen bu iki devrim aslında birbirinden ayrı anlamlar taşır. Uranos'un devrilmesinde yalnız kaba kuvvete başvurulur: Erkeklik uzvunun kesilmesi, salt fiziki bir eylemdir. Bu eylemde akıl yoluyla kurulan düzenin bir payı varsa da, bu pay önemsizdir. İkinci devrim bir akıl ve hesap işidir. Onu hazırlamakta ve yürütmekte Uranos'la Gaia'nın oynadıkları kılavuz rolü dikkati çeker. Kaba kuvvetten zarar gördüklerini anlayıp başlarına gelenden ders almışa benzeyen birinci kuşak tanrıları, kendilerini deviren ikinci kuşağı alt etmek için aklın temsilcileri olarak çıkarlar karşımıza. (...) Böylece birinci devrim kaba kuvvetin kendine yenilmesi, ikinci devrimse kaba kuvvetin akılla yenilmesi anlamına gelir. Akıl yolundaki bu gelişimde Zeus bir adım daha ileri gider: Kaba kuvveti kendi çıkarına bir araç olarak kullanır. Ve sonunda kaba kuvvetler birbirlerini yok eder, dünya egemenliği yalnız akıl gücü üstüne kurulur.
Sayfa 8 - (viii)Kitabı okudu
...Yönetimi ele geçirmiş nice iktidar sahibi kişi ya da partiler vardır ki, karşılarına dikilip direnen tek tük düşünce sahiplerini susturup yok edebileceklerini sanırlar, oysa sonuç, umduklarının tersine çıkar: İktidar sahipleri devrilir gider, düşünce sahipleri yener ve kalır. İnsan toplumunun bu değişmez yasasının bilincine varan Aiskhylos, onu Prometheus diye bir efsanelik kişinin ağzından bildiriyor bize dek: Akıl gücü kaba güçten üstündür, düşünceye gem vurulamaz, özgür düşünce tutuklanamaz, susturulamaz, alt edilemez, olaylar nasıl gelişirse gelişsin, gelecekte egemenlik kaba kuvvetin değil, özgür düşüncenindir.
Sayfa 14 - (xiv)Kitabı okudu
...Zeus, bütün kurbanları, uşakları, dalkavuklarına karşın bir çocuk gibi zayıf ve çaresizdir: Onu yıkımdan kurtaracak tek kişi, akıl gücünün taşıyıcısı Prometheus'tur. Zeus, tutukladığı düşmanının elinde tutukludur aslında.
Sayfa 14 - (xiv)Kitabı okudu
...Okuyucu dikkat etti mi ki başlangıçta Zeus'un uşakları -günümüzün diliyle polisler-, Prometheus'u kaba güce başvurarak tutukladıkları sahnede, Prometheus tek kelime söylemez: Kayaya kakılmasına, zincire vurulmasına ve Kratos'un sövüp saymalarına sessizce katlanır, ama tragedyanın sonunda, (...) son sözünü söyler ve ölür. Kıyamet de kopsa son söz özgür düşüncenindir, demek istiyor Aiskhylos.
Sayfa 15 - (xv)Kitabı okudu
...Varsın şimdi otursun korkusuzca tahtında
Gökleri dolduran gümbürtülerine güvenerek
Ateş soluyan okunu sallayıp ellerinde.
Bunların hiçbiri önleyemez düşmesini
Şerefini yitirmenin dayanılmaz acısına.
Öyle güçlü bir düşman hazırlıyor ki kendisine!
Savaşılması zor yaman bir yaratık bu,
Bulacağı ateş yıldırımdan zorludur,
Gök gürültüsünü bastırır gümbürtüsü.
Sayfa 38Kitabı okudu
Al sana bir sürü parlak, yuvarlak söz!
Tanrı uşağı dediğin böyle konuşmalı.
Siz yeniler yeni bir yönetim kurdunuz,
Kalenize dertler giremez sanıyorsunuz;
Ama ben iki kral gördüm
O kaleden sürülmüş, kapı dışarı edilmiş,
Üçüncüsü ki efendisidir bugünkü dünyanın
Bu gözlerim görecek onun da
En büyük utançla kovulduğunu.
Sayfa 40Kitabı okudu
Şu evrende siz tanrılardan
Daha zavallısı var mı bilmem:
Kurban vergileri
Dua üfürükleriyle beslenir
Haşmetli varlığınız zar zor.
Size umut bağlayan budalalar,
Çocuklar, dilenciler olmasa
Yok olur giderdiniz çoktan.
Sayfa 59 - GoetheKitabı okudu
Benim seni kutlamam mı gerek? Niçin?
Hiç derdine derman oldun mu sen
Derdine derman bulunmayanın?
Gözyaşını sildin mi hiç
Başı darda olanların?
Sayfa 60 - GoetheKitabı okudu