''..VII. yüzyıldan itibaren Araplar cıvadra yelkeni olarak uygulanması daha kolay olan üçgen yelken veya “Latin” yelkeniyle Akdeniz halklarına örnek olurlar. Yeni cıvadra yelkeni yeni dümenle birleşince rüzgârın her türlü açısını kullanacak duruma geldiği için her türlü evrime izin verir. Bütün bu yenilikler, Roma dönemindeki ticaret gemilerinden dört kat daha büyük gemilerin inşasına izin verdi ve boyutların bu denli büyümesi cıvadra ile ana direk arasına yeni bir direğin -mizana direğinin- konmasıyla sonuçlandı. Daha sonraları önce ana yelkenin sonra da mizana yelkeninin üzerine kare yelkenler çekilecekti; bu sırada cıvadra yelkeni büyüyünce mizana direği ile ana direk de pupaya doğru kaydı ve üçüncü direk için böylece yer açıldı. Arka dümenin icadı ve yelken sistemindeki iyileştirmeler olmasaydı Kolomb Amerika’ya ulaşamazdı. Dolayısıyla yeniçağın başlangıcına ve geleneksel olarak ortaçağın kapanmasına yol açan olay ortaçağda gerçekleşti.
Tarihçiler 1000 yılından sonra gerçekleşen bu teknik yeniliklerden “ilk
endüstri devrimi” şeklinde söz ederler. Bu gerçekten de zanaatkârlık
alanında ve karanlık çağlar efsanesini yıkacak türden bir devrimdi.''
Sayfa 17Kitabı okudu
Fransa'da ise, krallık 15. yüzyıla gelinceye dek feodal egemenlerden bu tür vergiler alma yoluna gitmemiştir. Belki de kralın gücü bu feodal beylerden kimilerine yetmediği için bu tür isteklerde bulunmamıştır; ama asıl neden Fransa'da zengin altın ve gümüş yataklarının bulunmamasıydı. Fransa'nın zenginliği tarımından ve endüstrisinden kaynaklanırken, orta Avrupa'nın varlığı yeraltı zenginliklerinde yatıyordu.
Sayfa 70
Sanayi devrimi öncesinde merkantilist dönemde giderek sanayi üretiminin yoğunlaştığı manifaktür ilk kapitalist endüstri olarak ortaçağda da seyrek de olsa vardı. Mesele bu manifaktürün salt varlığı ile endüstriyel sermaye gelişip birikemez. Nitekim Asya'da, Osmanlı'da hiç manifaktür yok değildi. Buradan endüstriyel sermayenin gelişip yaygınlaşmaya başlaması diğer koşullarla birlikte olabilirdi.
Bağlam Yayınları 1994 Sayfa: 217
