Akış
Ara
Keşfet
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.37.40
"Bir dəlinin xatirə dəftəri" məhz qeydlər kimi, yəni qəhrəmanın özü haqqında hekayəsi kimi Qoqol yaradıcılığında analoqu olmayan bir əsərdir. Nikolay Qoqol əsərdə dəlilik mövzusunu eyni zamanda üç aspektdə (sosial, estetik və şəxsi bioqrafiya) qəhrəmanın dilindən göstərməyə çalışıb. Digər tərəfdən yazıçının estetik hoqqabazlığın (illüzionizm) fantastik elementlərindən (itlərin məktublaşması) məharətlə istifadə etməsi onun incəsənət aləminin incəliklərinə bələd olmasından xəbər verir.
Nikolay Qoqolun əsərdəki qəhrəmanını Poprişinin anormallıqlarını real bir şəkildə təsvir etməsi oxucunu təsir altına salmaya bilmir. Qəhrəmanın dilindən söylənilən fikirlərin əslində bir ağıllının yazdıqları fikrinə də qapılırsan bir an. Məsələn, "Keçən gün eşitdiyimə görə İngiltərədə bir balıq sudan sıçramış və qəribə bir dildə iki söz söyləmişdi. Alimlər tam iki ildir bu iki sözün mənasını anlamağa çalışırlar. Hələ ki, tapdıqları bir şey yoxdur. Yenə qəzetdən oxuduğum bir xəbərə görə iki inək dükana girib bir ədəd çay kitabı istəmişdi."
Guya müasir dövrümüzdə belə anormal xarakterli qəzet xəbərlərinə rast gəlmirik? Əlbəttə, gəlirik. Sadəcə Qoqol kimi belə şeyləri ciddiyə alıb əsərə çevirmirik. Yazıçının ustalığı da elə bundadır.
Əsərin fantasmaqor mövzusu hər oxucunun diqqətini çəkməyə bilər. Povest süjet xətti ilə ilk baxışda gülməli görünsə də, oxuyub əsər üzərində düşündükdən sonra yazıçının bu cür qəribə yanaşması ilə əslində cəmiyyətdə insanın mövqeyi və onun statusundan necə asılı vəziyyətə düşməsinə diqqət çəkdiyini görmək mümkündür.
Qoqol maraqlı bir yanaşma ilə o zamankı cəmiyyətdə Kovalyovun burunsuz olaraq keçirdiyi psixoloji hallarını, yuxarı cəmiyyət əhatəsində üzüntüsünü gözəl təsvir edib. Eyni zamanda yazıçının yüksək müşahidə qabiliyyəti ilə hadisələri ard-arda düzməsi və belə bir mövzunu xüsusi ironiya, yumorla yazması da əsərə rəng qatıb.
Heç təəccüblənmədim ki, Qoqol kimi həm ağıllı, həm də hadisələri satirik dillə çatdıra bilən bir yazıçı povestin sonunda öz müəllifliyinə də ironiyalı yanaşıb. Əsərin sonunda bu hissəyə diqqət yetirin: "Deyək ki, bunları başa düşdük, ancaq necə olur ki, burun bişmiş bir çörəyin içindən çıxır? Sonra necə olur ki, İvan Yakovleviç?... Nə isə bunları boş verin, bu işin məntiqli izahı yoxdur. Fəqət məni ən çox təəccübləndirən və başa düşmədiyim şey yazıçıların bu cür mövzuları götürüb yazmağa çalışmalarıdır. İnanın, bu izah ediləcək bir şey deyil. Bax, bu məsələni bir şəkildə anlaya bilmirəm. Həm belə bir mövzunun nə ölkəyə, nə də hər hansı bir insana heç bir faydası yoxdur; sonra... Nə olduğunu bir şəkildə anlaya bilmirəm..."
Eminim çok duymuşsunuzdur bu sözü: "Hepimiz Gogol'un Palto'sundan çıktık." Hepimiz ile kasıt Rus edebiyatı. Bu kadar edebiyat için önemli bir eser. Bir Rus memurunun öyküsü. Ezilmişsiği, yoksuluğu. Eski paltosu onarılamayacak kadar yıpranmıştır. Yenisini yaptırmak için ise uzun bir süre tasarruf eder, yemeyinden içmesinde keser ve para biriktirir. Ancak tam mutlu son diyeceğimiz yerde bir tragedya yaşanır...
kitapokurum.blogspot.com/2016/08/n-v-gog...
Silik bir devlet memuru ile devlette iyi bir yerlere gelmiş mühim(!) adamın hikayesi..Ah o mühim adamlar her yerde ve her zamanda karşımıza çıkarlar fakat"mühim adamların tam olarak ne işle meşgul olduğu,bugüne kadar hâlâ netlik kazanmayan bir konudur.Gelgelelim,bu gibi(aslında mühim olmayan)adamların çevresinde,onların mühim adam olarak görülmesini sağlayan insanlar her daim var olmuştur."
Bu silik memuru hem arkadaşları hem amirleri dalga geçerek sürekli ezerler."insan denilen varlığın ne kadar acımasız olabildiği; ince, kültürlü, terbiyeli kişilerde (Tanrım!), hatta toplum tarafından asil ve şerefli insanlar olarak kabul görmüş kişilerde bile ne kadar gaddarca bir yan olabildiği gerçeğini gördükçe, derinden sarsıldı."
Bir önceki okuduğum V.Wolf da"öfke her nasıl oluyorsa,güce eşlik eden o bildik hayalet miydi?Örneğin zenginler çoğunlukla öfkelidirler,çünkü yoksulların onların servetine göz diktiginden kuşkulanir"diyordu.demek ki güç ve öfke doğru orantılı.
Mühim adam ise"terfi eder etmez adama bir şeyler oldu;kafası karıştı,nasıl davranacağını hepten şaşırdı.Kendi seviyesindeki kimselerle birlikteyse son derece terbiyeli,kibar biri oluyor;alt seviyede memurların arasına girer girmez bambaşka biri oluyordu." Bu iki karakterin yolları fakir ve ezik olanın zar zor edindiği paltoyla ilgili derdini anlatmak için mühim adamın önünde egilmesiyle kesişir.Mühim adamın mühim olmayan adama davranışı onu içinden çıkılmaz bir vicdan azabına sürükler.
Gogol'un kısa hikayelerinden birisi Bir Delinin hatıra Defteri. Okumaya başladığımda, kitaba neden böyle bir isim koymuş? diye düşünmekten kendimi alamazken, devam ettikçe bu sorunun cevabı kendiliğinden belirdi.
Gogol ezilmiş, kendini kendine ispatlayamamış, toplumdan dışlanan veya toplumdaki bozuşmuşlara tahammül edemeyen karakterleri trajikomik şekilde çok güzel anlatıyor.
Düzensiz bir toplum, değerler karmakarışık, bir de sevginin karşılık görmemesi bünyeye ağır gelince, bozulmuş dünyaya ayak uydurup kendi ruh sağlığını bozan bir karakter çizilmiş.
Gerçi günümüzde de aklın alamıyacağı saçma ötesi olaylara karşı deli tavrıyla karşılık vermemek çok zor. Makamına yakışmayan yetkililer, sevginin kıymetini bilmeyen insanlar, toplumda etiketi yüzünden değer verilen ama kişilik olarak bu değeri hiç hak etmeyen ne oldum delileri, üç kâğıtçılar, iyi niyeti suistimal edenler v.s. ye deli kisvesi takınıp layıkı ile cevap vermek ne güzel olurdu. Bu yönüyle bakılınca kitabı gülümseyerek okumak zorunda kalıyorsunuz.
Tabi bu iş burada bitmiyor. Şimdi sırada Burun hikâyesi var bakalım onda ne gibi olaylar bizi bekliyor.
''Hepimiz Gogol'ün Palto'sundan çıktık!''.
Palto(Kaput) kitabını okumadan önce Dostoyevski'nin bu cümlesine denk geldiğim için kitabı öncelikli okunacaklarım arasına almıştım, ki iyi ki almışım! Palto'nun hikayesi ise şu şekildedir:
Gogol'un bir çağdaşı olan P.V.Annenkov, bu hikayedeki ana fikrin nasıl doğduğunu anlatır: ''Bir gün Gogol'un yanında ava meraklı zavallı bir memurun hikayesi anlatıldı. Bu memur, binbir sıkıntıyla biriktirdiği iki yüz rubleye güzel bir av tüfeği aldı. Yeni tüfeği ile ilk ava çıktığı gün sandala bindi. Ama tüfek nasılsa suya düşüverdi. Memur evine döndü, yatağa düştü. Şiddetli bir humma içinde günlerce yattı. Ancak arkadaşları aralarında para toplayarak ona yeni bir tüfek aldıkları zaman iyileşip yataktan kalktı. Bu hikayeyi dinleyenlerin hepsi kahkahalarla güldüler. Yalnız Gogol gülmedi. Uzun zaman düşüncelere daldı. Kaput'un ilk fikri işte o gün doğmuştu. Bu hikaye 1834'te anlatılmıştı. Gogol bunun üzerinde çok çalıştı, aradan sekiz yıl geçtikten sonra Kaput çıktı.''
Gogol'un betimlemeleri ve akıcı dili muhteşem, bu sebepledir ki Palto daha da muhteşem!
Gogol'un üç muhteşem öyküsünün yer aldığı kitap. Hele Palto'yu zevkle bir daha okudum.
N. V. Gogol - Bir Delinin Hatıra Defteri, Palto ve Burun
Kitapla ilgili incelemem: kitapokurum.blogspot.com/2019/02/n-v-gog...
Gogol, Taras Bulba uzun öyküsünde doğup büyüdüğü Ukrayna'daki Zaporojye Kazaklarının kahramanlık destanını anlatıyor. Özellikle de Kazakların Lehlere karşı tarihi ayaklanması konu ediliyor.
Kitapla ilgili incelemem: kitapokurum.blogspot.com/2019/03/n-v-gog...
