Belki dünyanın en güzel aşk hikayesi değildi ama saf, güzel bir hikayeydi. Cemile doğru mu yapmıştı ? Cemile'nin doğrusu bizim doğrumuz olmak zorunda mıydı ? Tartışılır da tartışılır :)
----
Sultanmurat
Ben Sultanmurat'ta aşırı umutlanıp, büyük beklentiler içine girdim. Sanıyorum bu yüzden diğer hikayelerden daha çok üzdü beni. Yine savaş ve kıtlıkla boğuşan bir Kırgız köyü. Yine mücadelesinden yılmayan Türkler ama buradaki yılmayanların başında küçük çocuklarımız var. Aytmatov'un çocuk karakterleri çok değerlidir, onlara büyük sorumluluklar yükler. Sanıyorum kendi yaşamından kalan bir şey bu. Çocuk karakterler babalarının yerini tutan büyük insanlar gibi hareket etmeye çalışırlar ama çocukturlar nihayetinde. Sultanmurat'ta eminim küçük olduğu için yakınmıştır. Yürekleri kocaman ama yaşları ufak bu insanlar binbir emekle tarla sürmeye çalışırlar. Güzel bir kıza da aşıktır Sultanmurat. Hikayenin sonrasını yazsaydı Aymatov kesin onları da kavuşturmazdı. Çünkü bu hikayeler gerçek hayatın, acının bir parçası. Sahte umutlara, yapay hikayelerdeki mutlu sonlara ulaşılmaz burada. Ölüm vardır, emek vardır, mücadele vardır. İnsanların yüzüne çarpar adeta ''Bakın biz böyle var olduk, böyle öldük böyle yeniden doğduk'' der.
Bu hikaye bütün yürekli Kırgız çocuklarına ait olmalı...