Haklı bir yerde.
Tanrı hikmetinin bize uygun gördüğü bilgisizlikten kurtulmak için sarf ettiğimiz boş gayretlerin cezası her zaman böyle lükse, ahlâksızlığa ve köleliğe düşmek olmuştur. O hikmet, bütün yaptığı işlerin üzerine kalın bir örtü çekmekle bizi boş araştırmalara dalmaktan korumak istemişti. Ama biz onun hangi dersinden istifade etmesini bildik? Yahut, hangi dersini ihmal ettik de başımıza belâ gelmedi? Milletler, şunu bilmiş olun ki, tabiat, çocuğunun elinden tehlikeli bir silâhı çekip alan bir ana gibi sizi ilimden korumak istemiştir. Bize açmadığı her sır, başımıza dert getirecek bir şeydir; bilgi edinmekte zahmet çekmemiz, onun en hayırlı tedbirlerinden biridir. Böyle iken insanlar bozulmuş; ya bir de bilgili doğmak felâketine uğramış olsalardı o zaman ne ka- dar daha kötü olurlardı.
Sayfa 53Kitabı okudu
Son zamanlarda hikaye, roman tarzı kitaplardan kaçış yapmak düşünceler ve fikirler üzerine etki eden kitaplar okumak istiyordum o yüzden 
Jean-Jacques Rousseau bu söylevini okumak istedim. Sizler de bu düşünceye kapılırsanız farklı yorumlar eleştiriler görmek istiyorsanız kesinlikle bu eseri okumalı kendi felsefenizden geçirmelisiniz. Sizde Jean-Jacques Rousseau gibi: Bilimlerin ve sanatların gelişmesi ahlakın düzelmesine yardım etmiş midir?" sorusunu kendinize sormayı denemeli, kendinizde yeni ufuklara düşüncelere de yer açmalısınız, şimdiden iyi okumalar.
Bilimler ve Sanatlar Üstüne SöylevJean-Jacques Rousseau · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20191,606 okunma
Ahlâk üzerinde düşünürken, ilk çağların sadeliğini anmamak mümkün değildir. O çağlar yalnız
doğanın eliyle süslenmiş güzel bir kıyıdır: Her an biraz daha uzaklaştığımız bu kıyıya dönüp dönüp
üzüntüyle bakarız. Her işlerini tanrıların gözü önünde yapmaktan zevk alan insanlar, o zaman
kulübelerinde, tanrılarla birlikte yaşarlardı. Kötülük başlayınca insanlar, bu rahat kaçıran
seyircilerden usandılar ve onları heybetli tapınaklara koyup kendilerinden uzaklaştırdılar. En sonunda
tanrıları bu tapınaklardan da attılar ve içlerine kendileri yerleştiler. Daha doğrusu, tanrıların
tapınakları vatandaşların evlerinden ayırt edilmez oldu. İşte o zaman ahlâk bozukluğu son haddine
vardı. Kötülüklerin en ileri gittiği zaman, onların, büyüklerin sarayları önünde mermer sütunlar
üzerine dikildiği, Korinthos başlıklarına kazıldığı zaman olmuştur.
Sayfa 19Kitabı okudu
İşte Tanrı hikmetinin bize uygun gördüğü bilgisizlikten kurtulmak için harcadığımız boş çabaların
cezası her zaman böyle lükse, ahlâksızlığa ve köleliğe düşmek olmuştur. O hikmet, bütün yaptığı
işlerin üzerine kalın bir örtü çekmekle bizi boş araştırmalara dalmaktan korunmak istemişti. Ama biz
onun hangi dersinden yararlanmasını bildik? Yahut, hangi dersini ihmal ettik de başımıza belâ
gelmedi?
Sayfa 14Kitabı okudu
Bilimler ve Sanatlar Üstüne SöylevJean-Jacques Rousseau · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20191,606 okunma
Bilimler ve Sanatlar Üstüne SöylevJean-Jacques Rousseau · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20191,606 okunma
Sonuç olarak kendimi bir tanrının yerine koyup şunu sordum: Ben ne olmak isterdim? Kendim olarak kalmak mı? Yoksa onların yerinde olmak mı? Bildiklerimi bilmek mi? Yahut hiçbir şey bilmediğimi bilmek mi? Sonra kendime ve tanrıya cevap verdim: “olduğum gibi kalmak isterdim.”
Ahlak üzerine düşünürken, ilk çağların sadeliğini anlamamak mümkün değildir. O çağlar yalnız doğanın eliyle süslenmiş güzel bir kıyıdır: Her an biraz daha uzaklaştığımız bu kıyıya dönüp dönüp üzüntüyle bakarız. Her işlerini tanrıların gözü önünde yapmaktan zevk alan insanlar, o zaman kulübelerinde, tanrılarla birlikte yaşarlardı. Kötülük başlayınca insanlar, bu rahat kaçıran seyircilerden usandılar ve onları heybetli tapınaklara koyup kendilerinden uzaklaştırdılar. En sonunda tanrıları bu tapınaklardan da attılar ve içlerine kendileri yerleştiler.
Sanata yeteneği olanları sevin ve ona katkı sağlayanları koruyun.
