Dönem korkunçluklar ve kifayetsizliklerle, sürüp giden rezaletler ve inanılmazlıklarla doluydu. Montaigne, bakışlarımızın ulaştığı her şeyin bizi ilgilendirdiği ve etkilediği bir yerde olma zorunluluğunun acı verici olduğunu yazar.
Ve dahası: Ruhum çalkantılıydı, çevremdeki şeyler hakkında kendi hükmümü veriyor ve onlara kimsenin yardımı olmadan kafa yoruyordum. İnandıklarımdan biri, hakikatin hiçbir koşulda baskıya ve şiddete yenilmeyeceğiydi. Ve dahası: Fark edilmeye hevesliydim, hangi ölçüde olursa olsun fark etmezdi, yeter ki hakikaten olsundu. Ve dahası: İnsanın kendi kendini betimlemesinden daha güç ama aynı zamanda daha faydalı bir şey yoktur. İnsan kendini denemeli, kendi kendine emirler vermeli ve kendini doğru yere koymalıdır. Ben buna hep hazırım, çünkü hep kendimi betimlemekteyim ve betimlediğim, yaptıklarım değil, yapım. Ve dahası: Açıklanmalarını nezaket ve aklın yasakladığı bazı hususları, çağdaşlarıma ders olsun diye duyurdum. Ve dahası: Yapmaya cüret ettiğim her şeyi söylemeyi kendime yasa edindim ve hatta insanın yayınlayamayacağı düşünceleri bile açığa çıkarıyorum. Ve dahası: Kendimi tanımak istiyorsam eğer, kendimi aslında olduğum gibi tanıyabilmek için kendimle ilgili durum tespiti yapıyorum.
Hepimizin bildiği gibi, çoktan mahvolmamış ve bozulmamış tek bir hayat yaşanmamış, çoktan tahrip ve imha edilmemiş tek bir varoluş gerçekleşmemiştir.
Toplum yüzyıllar boyunca aydınlanmadan yoksun kalır çünkü bu toplumun yok edilmesi anlamına gelir; bu yüzden hayatları boyunca aydınlatılmamış çocukları dünyaya getiren aydınlatılmamışlarla karşı karşıyayızdır, ki çocuklar da hep aydınlatılmamış insanlar olarak kalacak ve yaşamları boyunca tümden cahilliğe mahkum olacaklardır.
Okur Takip Önerileri
Dünyaya getirilir, ama yetiştirilmeyiz. Bizi dünyaya getirenler, yarattıkları yeni insanı yok etmek için gereken her türlü beceriksizliği ve akılsızlığı yaparlar. Doğuştan gelen her türlü potansiyelini daha hayatının ilk üç yılında mahvetmeyi başarırlar, üstelik bu başarılarıyla mümkün olan en büyük suçu işlediklerinin farkında değildirler. Hiç düşünmeden ve sorumsuzca dünyaya getirdiklerinden başka onun hakkında hiçbir şey bilmezler.
Sayfa 53Kitabı okudu
Gerçekler her zaman dehşet vericidir ve gerçeklerden duyulan korku hepimizin içine işler durur, ateşi sürekli beslenir; ama bu korku yüzünden gerçeklerin üzerini örtmemeli, haliyle doğa tarihinin bir parçası olan bütün insan tarihini çarpıtmamalı, sırf adettendir diye çarpıtılmış haliyle geleceğe aktarmamalıyız, çünkü tüm tarihin çarpıtıldığını ve yalnızca çarpıtılmış tarih olarak geleceğe aktarıldığını biliyoruz.