HULÂSATÜ’L-HAKÂYIK VE MEKTÛBÂT-I HÂCE MUHAMMED LUTFÎ
M. NİHAT MALKOÇ
“Hulâsatü’l Hakâyık” Erzurumlu Hâce Muhammed Lutfî(Alvarlı Efe Hazretleri)’nin en önemli eseridir. Bu kitapta Efe Hazretlerinin birbirinden derin mânâlı âşıkâne, ârifâne, âlimâne, mürşidâne şiirleri bir araya getirilmiştir. Bu şiirlere baktığımızda çoğunun Divan
Tarih(Sel
Fazlullah’ın başlıca ınüridlerinden biri olan Mîr Ali el- A ’lâ, mürşidinin ölümünden sonra Anadolu’ya geçerek Bektaşî tekke^lttt sığındı.O nunla ve NesÖnî ile HurÛfiliğin, Türkiye’de Bektaşîlikle bütünleşen uzun yaşamı başladı. Anadolu ve Rumeli’ye bu süzgeçden geçerek yayıldı. Ali el-A’lâ (Gıyâseddin Muhammed b. Muhammed el-Horâsânî el-
Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Felekler yandı âhımdan murâdım şem'i yanmaz mı
Kamu bîmârına cânân deva-yı derd eder ihsan
Niçün kılmaz bana derman beni bîmar sanmaz mı
Şeb-i hicran yanar cânım döker kan çeşm-i giryânım
Uyarır halkı efgânım kara bahtım uyanmaz mı
Gûl-i ruhsârına karşu gözümden kanlu akar su
Habîbim fasl-ı güldür bu akar sular bulanmaz mı
Gâmım pinhan tutardım ben dedîler yâre kıl rûşen
Desem ol bî-vefâ bilmem inanır mı inanmaz mı
Değildim ben sana mâil sen ettin aklımı zâil
Beni tan eyleyen gafîl seni görgeç utanmaz mı
Fuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır
Sorun kim bu ne sevdâdır bu sevdâdan usanmaz mı
Fuzuli,divan
Mümin söze inanır münafik göze
Aslımız Türkçe, Türkçe tercümedir asıl sancımız
Nisyân-ı mâzi de nedir, var mıdır bir kazancımız?
Kadîmdir Muhibbî Bâkî ve dahî Fuzûlî Nâbî
Bîhaberdir ışktan şahsî gelişimci yabancımız
Divân yitti, şiir-i hassa bitti dirler inanman
Hâkim-i dildir ki; kadı-yı kelâmdır bizim hancımız
Kafiye seli taşar, bir kelâmı ile, kalemden
Sultân-ı şerhi bilmeyen dimâğlardır isyancımız
Fennî merhum nakşeyledi dane-yi birince Hakk'ı
Bulup da nakleyledi bize şuara harmancımız
Haddimize mi cam-ı şerhhânede şakımak emmâ
Susuz telefiz çölde, abdestsiz tendir yalancımız
Söylen; bî-dimâğ dergâh-ı dil'de, ah ile Zelûlî
Elzemdir affımız, hamd ki Hayatidir Inancımız... 
Hayati İnanç