Yusuf Atılgan ‘ın Aylak Adamlar adlı romanındaki “ tutamak meselesi” ortaya çıkarır ve Tutunamayanlar romanının yazılmasına başlanır…
Selim’in ansiklopedisinde tutunamayanlar beceriksiz , hayvan olarak tanımlanmıştır.
Bu hayvan insana benzeyen ve dik yokuşta yukarı tutunamadıkları belirtilir. Buradaki mesele de tutunamamak… Yazarımız bizlerin tutunamadığını belirtiyor. Kitabın kısaca tek cümlesi “ kendimiz”…
Tutunanlar veya tutunmak isteyenleri anlatır.
Kitabı bitirenler ve postmodern edebiyat meraklıları anlayacak ki
Ulysses ile benzerlikleri olmaktadır.
Tutunamayanlar ise IV ana bölüm ve 21 alt bölümde sunulan Turgut Özben ile Selim Işık etrafında dönen hikayelerden oluşmaktadır.
Metinde iki anlatıcı vardır. Birisi Tanrısal bakış açısı birisi başkahraman anlatıcı…
Yeri geliyor olayları Turgut’un ağzından duymaktayız.
Selim Işık intihar edince Turgut Özben, arkadaşından sonra geriye kalanlar ile Selim’i daha iyi anlamaktadır. Roman bir kayboluş ile ( Selim’in intiharı) başlamaktadır. Ama roman son olarak bir kazanış ( Turgut’un kendisini) bulması ile sona ermektedir.
Turgut bu tamamlaşma döngüsü için, Günseli , Esat ve Metin gibi Selim’in çevresindeki insanlarla görüşür. Selim’in evine gelerek Olric ile iç konuşmalara başlamaktadır. İlk olarak Selim’in evindeki bulduğu notlardan Süleyman Kargı’ya ulaşmaktadır. Süleyman ile Selim hakkında konuşurlar. Süleyman Selim’in uzun şarkılarından bahseder .
Esat ona Selim’in
Oscar Wilde hayranı olduğunu anlatmıştır….
Romanın dikkat çekici diğer yanı ise Olric Turgut’a bir takım kitaplar önerir ve bunları almasını söylemektedir.
Maksim Gorki gibi…
Bu yazarların ortak noktası şüphesiz “ Ruh Tahlili” bu yazarlar insan ruhunu iyi analiz eden psikolojiden anlayanlardır.
Sadece yabancı değil Türk yazarlar da vardır.
Peyami Safa ‘nın “Bir Tereddüt’ün Romanı “ ve Nazım Hikmet…
Turgut ve Günseli konuşurken
“İlk buluştuğumuz gün hemen şiirler okudu bana Nazım’dan…
Oğuz Atay ,
Kırık Hayatlar kendi Tutunamayanlarına benzetir.
Küçük hesapların , ürkekliğin sonu hep hayal kırıklığına bağlamaktadır…Burada yazarımız Selim’i de bu şekilde işlemektedir. Turgut’un iki amacı oluşur. Birincisi Selim’i anlamak ikincisi ise Selim’i anlarken onu tamamlamak. Roman içerinde Selim sürekli anlaşılamayacağını dillendirmektedir. Ama en yakın arkadaşı hayata Tutunamazken onu anlamak için tutunur…
Kitap metalaşan insan kavramını , varoluşu sorgulatıyor.
Aslında bir basamak olarak ilerletmiştir. Varoluş
> yabancılaşmak> başkaldırı > sorgulamak vs
Biraz ağır bir roman
hem içerik hem sayfa olarak…
Bu kısırlaşan döngüde herkesin kendini bulup hayata tutunması dileği ile ….