Kuteybe Bu Zulmü İslam veya Araplar adına yapmadı. Nedeni, Sonu yorumda
Orta Asya'daki kültürlere saldırırken Kuteybe başka yerlerdeki Arap fetihlerinde olanın ötesine geçmişti.
Bunun sebebi merak uyandırıcıdır.
Merv'de askerlere yaptığı konuşma haricinde Kuteybe'nin dindar olduğuna ilişkin elimizde başka kanıt yoktur.
Dahası, kendisinden önce ya da sonra Orta Asya'da bulunmuş bu kadar gaddar olmayan dindar Müslümanlar vardı.
Kuteybe'nin asıl meselesi, en azından bu noktada, daha dünyevi olup kendi kariyeriyle ilgiliydi.
Sayfa 167 - Kronik KitapKitabı okudu
·
678 görüntüleme
Kuteybe...
Belh'ten başlayarak Buhara' ya, Semerkant'a ve ardından da daha uzak bölgeler olan Harezm, Taşkent ve Fergana'ya gitmişti. Sahada başarılı bir kumandandı. Buhara'nın altmış kilometre batısında kalan ticaret merkezi Peykent'in surlarını lağımlar açtırarak parlattırması bunun bir göstergesiydi.
Ancak bu taktik zekası gaddar bir deha ile gösterdiği diğer iki meziyetinin gölgesinde kalıyordu.
Birincisi kendisinden önceki hiçbir Arap lider bölgedeki çekişmeleri alevlendirmekte bu denli başarılı değildi. Kuteybe Orta Asyalı grupları birbirine düşürüyor ve kendisiyle yapacakları işbirliğine göre mükafat veya ceza belirliyordu. Orta Asyalı bir idareciyi kendi tarafı na çektiğinde kendi ordusu için asker talep ediyordu. Harekatın daha başında Kuteybe' nin askerlerinin sekizde biri bölge halkındandı. Sonunda ise bu oran çok daha artmış olmalıydı.
İkincisi Kuteybe korkuyu bir taktik olarak kullanmakta oldukça mahirdi. Örneğin Peykent' e düzenlediği ilk taarruzlardan birinde karşısındaki askerlerin tamamını öldürmüş ve bütün kadın ve çocukları esir almıştı. Semerkant' a dört yıl süren bir kuşatmanın ardından girebilmiş ve otuz dokuz bin insanı köle etmişti. Başka bir yerde askerlerine her bir düşman kellesi için yüz parça gümüş vaad etmişti. Toplanan kesik başları piramit şeklinde dizdirmişti. Bu sayede halkı sindirmiş oluyordu.
Kuteybe Semerkant'taki baş Zerdüşt tapınağını yıkmış ve hazinesine el koymuştu. Diğer kentlerde de aynı şeyi yapıyordu. Belh ve Semerkant'ta kent sakinlerini cami inşa etmeye zorlamış ve türlü yollarla cemaate gelmelerini sağlamıştı. Zorlama yöntemi Semerkant'ta tutmayınca, bu sefer "camiye gelene ücret" modeline geçilmişti. Cuma namazına gelenlere para dağıtılıyordu.
Kuteybe kardeşinin kendisine teslim ettiği dört bin esiri gözünü kırpmadan öldür müştü. Aynı şekilde askerlerine İpek Yolu üzerindeki Sayram kentinde direnmeye kalkışan on bin Hristiyanın katledilmesi emrini vermişti
Kuteybe' nin Orta Asya'da Arap ve Müslüman iktidarını tesis edemediği gayet açıktır. Orta Asyalılar bunun farkındalardı.
Birçok Arap kumandan ya da valinin aksine küçük bir kabileye mensuptu ve Şam'daki sarayda kendisini destekleyecek pek kimsesi de yoktu.
Üstelik kumandanlık görevini halifenin şahsına değil Irak valisi ve Doğu'nun fiili naibi Haccac hin Yusuf'a borçluydu.
Haccac Horasan'da savaşmış olmasından ötürü Kuteybe'nin neyle mücadele ettiğini biliyordu. Ama netice istiyordu.
Kuteybe' nin sürekli tehlikede olan bir emir eri olduğunu ve kendisini başarıya giden yolun hamisine şevkini ve gaddarlığını göstermekten geçtiğine ikna ettiğini iddia etmek yanlış olmayacaktır.
Saikleri her ne olursa olsun Orta Asya'daki savaşı bir kültür kıyımından başka bir şey değildi.
Bu açıdan adeta medeniyete hücum eden haçlı seferi gibiydi.
Kuteybe'nin sonu bu bakış açısını kuvvetlendirmektedir.
Haccac'ın 714 senesinde ölmesi üzerine derhal askerlerini Merv'de toplayarak kendisine biat etmelerini istemişti.
Orta Asya'daki soydaşlarının arasında kendisini emniyette hissetmiyordu.
Hatta ailesini Semerkant' a göndermişti. "Emir'ül Müminin" yerine şahsına biat etmelerini isteyerek kendisini Musa ve halifeye isyan eden diğer Araplar ile aynı yere konumlamış oluyordu.
Askerlerin bu talebe soğuk bir sessizlik ile cevap vermeleri üzerine adeta cinnet geçiren Kuteybe önündeki Arap kabilelerine ağıza alınmayacak hakaretler etmişti.
Birkaç gün sonra Kuteybe kendi adamları tarafından öldürülmüştü. s.169
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.