Bir adet Oynak Cemile
Bir adet Acıma Yakarım Daryan
Bir adet Tüm Hikaye Boyunca İlahi Bakış Açısıyla Bunların Yanında Takılan 14'lük Geleceğin Ressamı
Bu kitap Cengiz Aytmatov ile tanışma kitabım oldu, uzun zamandır merak ediyordum. Bu aralar pek vaktim olmasa da inceliğine dayanarak, etkinlik sayesinde okumaya niyet ettim ve iyi ki okudum dediğim bir kitap oldu. Aytmatov'un dilini çok sevdim. Su gibi, tertemiz aktı gitti kitap. Burada çevirmen Refik Özdek'i de anmak gerek, onun için de Değerli 
Hercaiokumalar /Ayşe ablama teşekkür ederim. Onun siteye yazdığı yorumlarla, bu çeviriyi tercih ettim, çok da güzel oldu. Üslup ve istediği duyguyu verme benim için tam tadındaydı. Kendime kitap almama sözü verdiğim için bu senelik Aytmatov maceramız burada noktalanıyor. Seneye Ötüken Neşriyat sitesinde %40 indirim yapana dek bekleyeceğim. O vakit beni annem bile durduramaz, o ki kitaplarımdan bıkan kadın, ama bundan da gurur duyan klasik huysuz ve tatlı kadın ve terlikli kadın.
Bundan sonrası sürpriz bozan içeriyor. (Tatar Ramazan'ı anasım geldi.)
Şimdi Jemiiile'ye gelelim. Hikaye savaşta olan Özbekistan mı Kırgızistan mı anlamadığım bir yerde, köydeki erkeklerin cepheye gittiği, kadınların erkek işlerini yapmak zorunda kaldığı bir zamanda geçiyor. Cemile, köyün genç, güzel mi güzel, işveli cilveli, oynak gelinlerinden biridir. Ama oynaklık olsun diye değil, sadece rahat biri. Sadık, cepheden gönderdiği mektuplarda, karısına ancak bir selam yazabilen, ama köyün adetlerinden ötürü daha fazlasını yazamayan Cemile'nin kocasıdır. Şimdi burada adetleri sorgulayacağım: Kitabın ilerleyen kısımlarında birkaç asker köyün oralardan geçiyordu ve köyün kızları ile sanki avratlarıymış gibi şakalı şukalı hareketlerde konuşmalarda bulundular. Bunu köyün yaşlıları neşeyle izledi. Bu ayıp ve saçma değil de, bir kocanın karısına mektup yazması ya da yazdığı mektuba bundan sonrasını karım okusun diyerek birkaç hasret cümlesi iliştirmesi mi ayıp? O askerlerle Cemile bir güzel fingirdedi. Öpücük verdi falan, ''Sen hayırdır kız?'' Ben böyle saçmalık görmedim, bu nasıl iştir. Bırak böyle cilveli boğuşmalar, dereye atmalar, öpücük!!!! vermeler falan, elin adamı gelecek, köy yerinde bir kıza şöyle bir bakacak, onun gözünü oyarlar gözünü, oymalı da zaten. Bu kısmın gerçekliğini bir sorguladım. Yani o devirde ya da herhangi bir devirde böyle bir serbestlik mümkün mü? Bunu merak ettim.
Cemile... İlk sayfalardan itibaren, farklı kişiliği ile dikkat çeken, herkese karşı çok rahat bir kızdı. O kadar sağa sola kahkalar atarsan, eninde sonunda herkesin gönlü düşer. Bu bir gerçek. Bir de ne bileyim, en sonlara doğru ''Samanlıktan kaldıramadım samanı da Zühtü'' yani, samanı güzel kaldırdılar.
Peki o 14'lük? Ona ne demeli? 14'lük dediğime bakmayın, çocuğun sadece 15 yaşından küçük olduğu belirtilmiş o kadar. Ben böyle yazmak istedim. 14'lük deyince tabanca gibi oluyor. :) En sonunda kurşunu adres sormadan Sadık yedi.
Hasılı kelam, tabancalar patlarken, Jemile kız koşarken, türküler eşliğinde gönülde samanlar havalandı. Olmaması gereken şeyler oldu. Onaylamadık ama yapacak bir şey yok. Davulcular zihnimi delerken, incelemenin sonuna gelmiş bulunuyorum. Bu ay artık bir şey yazmam diyordum ama tutamadım kendimi, hayırlı sahurlar. :)
··
769 görüntüleme
Kitabın çoğu yerinde ben de "Acaba o devirde, su devirde veya bu devirden gercekten bunlar yapılabilir miydi" diye gercekligini ciddi miktarda sorguladım. Eline saglık abla, guzel inceleme yazmıssın her zamanki gibi.
Aynen bu devirde de olsa buna hoş gözle bakılmaz köy yerinde. Hatta bir söz vardır; "Adamı dilli düdük ederler." Fakat Aytmatov okumak keyifli gerçekten, hele ki Toprak Ana.. Gönlü pas tutan yağmurlarla yıkamak isterse bir Toprak Ana okumalı. Teşekkürler Hakancığım, inceleme değil de Cemile kızı eleştirme yazımı beğendiğin için. :)
2 sonraki yanıtı göster
Kübra eline sağlık:)) Emoji kullanmadan da hiciv yapılabileceğinin güzel bir örneği olmuş incelemen:) Cemile, aşağı yukarı benzer bir etki bırakmış üzerimizde. Gelenekler konusuna ben de takılmıştım biraz. Ayrıca Sadık’ın, kitabın sonlarında tek bir paragrafta bir kaç cümle ile kötü bir karakter ilan edilmesi de çok ikna etmemişti beni. Tabii bakış açısına göre değişebilecek bir durum. Bu hikayeyi, dünyanın en büyük aşk hikayesi ilan edenler de var.
Aytmatov’un ilk dönem eserlerinden biri Cemile ve yazarı çok yansıtan bir kitap olduğunu düşünmüyorum. Beyaz Gemi, Toprak Ana, Gün Olur Asra Bedel gibi diğer eserleriyle tanıştıkça sen de aradaki somut farkları anlayacaksın.
Bunca ciddiyet arasında keyifli yazılara da ihtiyacımız var:) Lütfen içinden geldikçe yazmaya devam et:) Sağlıcakla kal...
Sadık'ın namuslu numarası yapan Osman ile konuşması (Osman, Sadık'ın yokluğunda Cemile'yi sıkıştırmıştı) beni de rahatsız etti ve bir yandan da Cemile'nin gidişini sanki biraz haklı gösterme çabası gibi de geldi.
Aytmatov elimde e-kitap olarak var, belki ilerde okurum. Zaten her türlü seneye devam etme niyetindeyim, hoşuma gitti akıcılık.
Beğenmene mutlu oldum abi, sevgiler. :)
Benim de Cengiz Aytmatov ile tanışma kitabım bu. :)
İncelemenizi büyük bir keyif ile okudum K. özgün, farklı ve tam benim sevdiğim inceleme tarzda yani "sorgulayıcı" tarzda yazmışsınız.
Kaleminize sağlık böyle güzel incelemeler görmek dileğiyle =))
Arada böyle eksantrik incelemeler güzel oluyor. Elinize sağlık :)
Kubraaaa... iki gündür bu kitabi düşünürken. .incelemeni okuyunca... kocaman güldüm... ;))))
Eline sağlık
Kaleminize sağlık fevkaladenin fevkinde bir inceleme olmuş. :)
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.