Namuscular !
12 yılını, gençliğini hapishanelerde geçiren yazar, Malatya cezaevinde NAMUSCULAR ile geçirdiği günleri romanlaştırmış. Kendisini, sadece ismini Murat yaparak, romanın baş karakteri koltuğuna oturtmuş, konuşturmuş, vaaz etmiş.
1930'lu yılların Anadolu'suna ışık tutması, (dersek hata olur belki çünkü konuşup görüştükleri suçlular, katiller...) daha doğrusu namus cinayeti işleyen erkeklerin zihinlerini anlamak, hapishane psikolojisini kavramak açısından önemli bir eser.
Namus cinayeti işleyen, karısını, kızını öldüren adamların ne kadar aptal olduklarını, cehaletin dışa vuran dehşetini, en kötüsü ne kadar namussuz olduklarını apaçık yansıtmış. Tıpkı Dostoyevski gibi Kemal Tahir'de aslında suçluları bir binaya tıkıp, yıllarca beslemenin suçluyu hiç de ıslah etmediğini, bu eli kanlı insanların içeride yıllarca birbirine işledikleri cinayetleri ballandıra ballandıra anlatarak zevk aldıklarını çarpıcı bir şekilde ortaya koymuş. Yalnız on yıl Sibirya'da kürek mahkumu olan Dostoyevski ile 12 yıl Anadolu cezaevlerinde ceza çeken iki mahkum yazarın arasında çok büyük bir fark var. Dostoyevski'nin birlikte yıllarca yaşadığı azılı katiller de eminim ahlaksızlıklarını açık açık anlatmışlardır ranzalardan ranzalara. Fakat Dostoyevski Ölüler Evinde Notlar eserinde hiçbir ahlaksızlığı ballandırarak, edebiyat havuzuna batırıp çıkararak nakletmez. Onca ahlaksızın dilinden onca şey anlatır ama tek bir ahlaksızlık dökülmez sayfaya. Tıpkı Sabahattin Ali gibi. O da uzun zaman hapis yatmış, oradaki anılarını kısa hikayelerinde işlemiştir lakin edebi asla edebiyata kurban etmemiştir. Kemal Tahir ise olayları bütün çirkinliği, iğrençliği ile açık seçik nakleder. Bu edebiyat değildir bana göre. Benim edebiyat anlayışım Tolstoy'unki gibi bir hayat kadınını romanın kahramanı olarak anlatıyorken bile asla tek bir müstehcenlik nakletmemek, olayın toplumsal, ahlâkî temeli üzerinde durmaktır. Mesela büyük aşk şairi, aşkı sahneye indiren Shakespeare'de de tek bir ahlaksızlık okumasınız. Müstehcenlik bulamaz, hatta pek çok ahlâkî mısra okursunuz.
İşin başka enteresan tarafı şu ki, yazar eserinde ince ince açık açık İslâm'la savaşır. Ahiretten Kur'an'a, Yaratan'dan Peygamber'e hepsi ile alay eder. Kemal Tahir bu sebeple mi 12 yıl mahkum oldu dersiniz? Hiç alakası yoktur. Mesele tek parti döneminin baskıcı rejimidir.
Mesele Sabahattin Ali mesela sadece tek parti döneminin halkı düşürdüğü durumu eleştirdiği için KEMALİZM tarafından mahkum edilmiştir. İşin komik tarafı Sinop cezaevinde yazdığı şiirleri bağıra bağıra söyleyenlerle, tek parti dönemine toz kondurmayanlar aynı kimseler. Bir takım yaman çelişkiler. Sabahattin Ali'nin bir kitabını asker kardeşine hediye etmesi ile kötü günleri başlayan Kemal Tahir ise eleştirilerinde çok daha sert.
Cumhuriyet Bayramı'nda çılgınlar gibi kutlama yapanların Cumhuriyet'in ilanından bu yana 25 yıl boyunca bir kez bile demokrasiyi uygulayamamış olmasıyla dalga geçiyor haklı olarak. Cumhuriyet var, lakin CHP dışında oy verecek parti yok. Osmanlı Saltanatı gitti yerine KEMALİST saltanat geldi. Osmanlı'nın son dönemlerinde 6. yaşında tahta oturtulan 4. Mehmet padişah görüntüsü verirken, birileri devleti yönetiyordu. Cumhuriyetten sonra da Atatürk posterinin önüne oturan Kemalistler uzun süre demokrasi istemediler. 25 yıldan sonra ilk kez demokratik bir seçimle meclise giren Menderes asıldı. Darbeler ardı ardına geldi falan. Kemalistler Atatürk'ün adının arkasına gizlenip saltanatlarını bırakmamak için çok mücadele ettiler. Kurdukları düzeni eleştiren Ateist Kemal Tahir'e de Nazım Hikmet'e de, dindar Necip Fazıl'a da, en yumuşak eleştiren Sabahattin Ali'ye de hatta Orhan Kemal'e, Said Nursi'ye hiçbirine tahammül edemeyip hepsini mahkum ettiler. Ne garip değil mi?
Velhasıl bu kitabı bir televizyon programında yıllar önce 'okuyun' diye tavsiye eden kişi muhafazakar bir gazeteci idi. Ben ilahiyatçıyım. Müstehcenlik dışında İslam'a, Müslümanlıklara yaptığı eleştiriler beni çok rahatsız etmedi. Bir komünistin iki sözü ile İslam'a olan inancımız sarsılacak ise vay halimize. Vah cahilliğimize. Kemal Tahir, milliyetçilik adı altında halka kabul ettirilen rezil zihniyeti öyle deşifre ediyor ki, milliyetçiliği ırkçılığa varanlar ve milliyetçiliğe dogmatik bir inançla bağlı olanlar bu kitabı okusa toplatılmasını talep ederler.
Son olarak şu noktaya da değinmeden edemeyeceğim. Pek çok yazar romanının karakteri arasına kendisini sıkıştırır. Söylemek istediklerini ona söyletir. Okur bunu anlar. Ve Dostoyevski 'de, Tolstoy'da, Sabahattin Ali'de, Ahmet Hamdi Tanpınar'da hepsinde ben yazarın kendini konuşturduğu karakteri çok sevmiştim. Burada ise Kemal Tahir'in Murat'ını sevemedim. Çünkü yazar komünizmden, sosyal adaletten dem vurup; halktan, eşitlikten parmaklıklar ardında vaazlar verirken, adaletsizlik kendi lehine olduğu zaman hiç ses çıkarmıyor. Malatya hapishanesini anlatırken, kendi tek başına kaldığı koğuşun hemen alt katında, kendi odası büyüklüğünde bir koğuşta yirmi beş otuz tane genç mahkûmun kaldığını naklediyor. Okurken çok net anlaşılıyor ki, hapishanende ağalar, şeyh ve sürekli kitap okuyan gazeteci yazar Kemal Tahir ayrıcalıklılar. İstanbullu bilgisi, ağa toprağı, şeyh efendi ise din tüccarlığı ile diğer cahil mahkumlardan muamele olarak ayrılıyorlar. Lakin yazar kendisine gösterilen hariç bütün bu üstünlüklere karşıdır. Kendisi hariçtir çünkü o Freud okuyan, bilimi üstün kabul eden, halkı kurtaracak fikirleri olandır. Ne enteresandır! Aslında halkın ezilmesine karşı çıkanların çoğu kendi yöntemleriyle halkı ezmek için adım atmaktadır. Saltanatı yıkmak isteyenler ilk zaferlerinde kendi saltanatlarını ilan ederler. Bu tarih boyunca da dün de bugün de aynıdır. Buraya kadar okumaya tahammül edenler diyecekler ki, yine siyaset yine din!
Suç benim değil okuduğum kitapların.
