Hanümanı harap bir şair: Mehmed Akif
Akif'in — on dört, on beş yaşlarında ve İdâdî mektebinde bulunduğu esnâda— babası gırtlak vereminden vefat etti. Akif’le anası ve kız kardeşi her türlü ma’nâsı ile bîkes ve bîçâre kaldılar. Aradan yıllar geçtikten sonra söylediği bir manzumede — ki oldukça müteessir olurdu — çektiği
çileleri nakleder. O manzumenin bir parçası:
"Geldi seâdetle, fakat, nevbahar,
Bende ne ol neşve, ne ol şevk var!
Annemin ıssızca kalan lânesi,
Kardeşimin eski yetimânesi,
Mevceger oldukça hayâlimde ah.
Görmez olur âlemi artık nigâh.
Güç ise de ben nasıl olsam olur.
Validem amma ne teselli bulur?
Hem o kadın hayli belâ dîdedir.
Gördüğü âlâm ise nâdîdedir.
Ailesi münkariz olmuş bütün,
Kimsesi yoktur, yalınızdır bugün.
Lânesi birkaç sefer olmuş harab,
Canına yetmiş doğalı iğtirab.
Hisseme düşmüş olanı hiç iken,
Ben kocadım çektiğimiz çileden!
Yirmi beşe gelmedi sinnim, tuhaf.
Saçlarımın bir çoğu olmuş telef!
Kalmış olanlar da ağarmaktadır
Kıhfımı tırtıl gibi sarmaktadır
Sebe' Sûresi
﴾6﴿ Kendilerine bilgi verilenler, rabbinden sana indirilenin, gerçeğin ta kendisi olduğunu ve çok güçlü, her türlü övgüye lâyık olan Allah’ın yolunu gösterdiğini çok iyi bilirler.
﴾23﴿ Allah katında, O’nun izin verdiği kimselerden başkasının şefaati yarar sağlamaz. Sonunda kalplerinden korku giderilince, “Rabbiniz ne buyurdu?” derler. Onlar da şu cevabı verirler: “Hak olanı buyurdu. O yücedir, uludur.”
﴾28﴿ Biz seni sadece müjdeleyici ve uyarıcı olarak bütün insanlara gönderdik; fakat insanların çoğu bunu anlamıyorlar.
Şeyh Galip’in çok sanatlı üslûbunu, tefekkür ve sanat mekanizmasını oldukça şümûllü bir şekilde aksettiren bu iki beytini Divan Edebiyatı’nın çok geniş bir sâhasını aydınlatacağı için seçmiş bulunuyoruz. “Var” redifli bu gazelin matla’ı şudur:
Kandîl-i dil ki şu’le-i meyden ferâğı var
Yâkutdur ki cism-i terinden çerâğı var
Yanıp tutuşması
≪... Şiddetli fikirlere, ateşli hislere tercüman olan şiirler yüksek sesle,
müheyyiç tavır ile okunmalı, rakik [ince, narin], nazik meani de kendisine münasip
bir lahn ile tebliğ edilmelidir. Sesi kaldırmak icap eden yerde indirmek,
alçaltmak lazım gelen yerde yukseltmek pek münasebetsiz olur.
Bununla beraber, bir takım züppelerin yaptığı gibi şiire ruh vereceğim
diye acemi oyuncu tavrı takınarak, soğuk soğuk caliyyetler göstermenin
yine lüzumu yoktur. Bu, bir tasannu’dur.≫
≪Naci merhum tercümanı hakikatte gazeller yazarak heveslileri tanzire
davet eder, sonra da o nazireleri birer birer didiklerdi. Talebei ulumdan
biri:
Dün gece ateşi sevda düşüp ah medreseme
Yandı mantıkla meani ve beyan u maksut
tarzında, yahut bundan daha hallice bir yave göndermiş, Naci bu zavallı
mollanın gazeline ait sözlerini şu mütalaa ile bitirmiş:
— Biz ahların memdud olmasına taraftarız. Hususiyle ateşi sevda
ile bütün mameliki yanıp kül olan senin gibi bir molla böyle kısacık ah
demez, yürekten olmak şartıyla gayet uzun bir ah çeker.
İlk 7ye kalan eserler...
İSTİKLAL TÜRKÜSÜ
Millet aşkı, din aşkı, vatan aşkı uyansın
Yurduma göz dikenler alkanlara boyansın
Ya ben ya onlar diyen silahına dayansın
Türk oğludur bu Millet
Türkündür bu memleket
Türk oğludur bu Millet
Türkündür bu memleket
Düşman gözü tutamaz yanar dağlar başını
Bağrımızda saklarız Vatanın her taşını
Yurdumuza yan bakan döker gözün yaşını
Türk oğludur bu Millet
Türkündür bu memleket
Türk oğludur bu Millet
Türkündür bu memleket
Can veririz her zaman hürriyetin yoluna
≪Ya gazi, ya şehit≫lik ne devlettir kuluna
Ata emanet etmiş namusunu oğluna
Bize Türk oğlu derler
Hep bizimdir bu yerler.
Ankara, A.