Cebrail
چون ز بیم و ترس بیهوشش بدید *
Çün zibîmu ters bihûşeş bedîd
جبرئیل آمد در آغوشش کشید
Cibril âmed der âğuşeş keşîd
احمد ار بگشاید آن پر جلیل **
Ahmedâ er bikûşâyed ân perr-i celîl
تا ابد بیهوش ماند جبرئیل
Tâ ebed bîhuş mâned Cebrâil
Cebrail Mustafa'yı korkusundan baygın bir halde görünce kucakladı, bağrına bastı.
Hazreti Ahmet eğer o ulu ve yüce kanadını açsaydı Cebrail, ebedi olarak kendisinden geçip giderdi.
youtu.be/fj-HFbSozH0
*masnavi.net/2/25/tur/4/3770
**masnavi.net/2/25/tur/4/3800
3770-3805. beyitler
Sevgilim!
Ab-ı hayat senin yüzündeki bir damladır.
Geceleri gökyüzünde dolaşan, Nur saçan Ay,
Senin yüzünün pırıltısının bir eseridir.
Ben; 'Bu uzun gecede Ay ışığı istiyorum' dedim.
Düşünmedim ki o gece,
Senin siyah saçlarının karanlığı
Ay ışığı ise senin yanaklarındır.
Mevlânâ Celaleddin Rumi
Sayfa 179
Şefkatin Işıklı Sarayı
Sevgilim!
Ab-ı hayat senin yüzündeki terden bir damladır.
Geceleri gökyüzünde dolaşan,
Nur saçan Ay,
Senin yüzünün pırıltısının bir eseridir.
Ben; 'Bu uzun gecede Ay ışığı istiyorum' dedim.
Düşünmedim ki o gece,
Senin simsiyah saçlarının karanlığı
Ay ışığı ise senin yanakların...
Mevlana Celaleddin Rumi
Sayfa 179Kitabı okudu
- Ben her cemiyette, her mecliste inledim, durdum. Bedhal -kötü huylu-
olanlarla da, hoşhal -iyi huylu- olanlarla da düşüp kalktım.
Hazreti Mevlâna, bir gazelinde:
“Hayırlı bir iş için dünya hapishanesinde kaldım. Yoksa zindan nerede, ben
nerede? Kimin malını çalmışım?” diyor.
Menşe-i ezelîden ayrılmış, hak-i süfliye getirilmiş, tedricen terakki ederek
fena ve beka mertebelerine vasıl olmuş, sonra halkın irşadı vazifesiyle mahvden
sahve icra olunmuş zevat-ı kiram, böyledir. Onlar, düşmüşleri kaldırmak, gaflette
olanları uyandırmak, nefs-ü heva eserilerini kurtarmak vazifesiyle mükelleftirler.
Hasb-el vazife, her yerde görünürler, salihler ile de, fasıklar ile de görüşürler.
Hatta fisk-u fücur erbabıyla daha ziyade meşgul olmak isterler. Nitekim Hazreti
Mevlâna da beyt-i şerifinde “Bedhalan”ı, “Hoşhalan”a takdim ile buna işaret
etmiştir. Çünkü fasıklar, salihlerden ziyade, tembih ve ikaza muhtaçtır.
Ariflerden birinin:
— Ya Rabbi! Kötülere merhamet et. İyilere zaten lütfetmiş, onları iyi
yaratmışsın, dediği Gülistan kitabında yazılıdır.
Merhum Mehmet Akif’in bir münacatındaki şu beyit ne kadar güzeldir:
Müminlere imdat yetiş merhametinle,
Mühidlere lakin daha çok merhamet eyle!
241- Bir bakkal ve onun bir tutî kuşu vardı. Güzel sesli, yeşil renkli ve
söz söyler bir hayvandı.
Tuti, papağan gibi bazı kuşların ufak tefek söz söyledikleri malumdur. Fakat
onların o sözleri söylemeleri, anladıklarından değil; işittikleri sesi taklit etmek
kabiliyetinde olduklarındandır. Bu kuşlara söz öğretmek için kafeslerine bir ayna
koyup aynanın arkasından söz söylerlermiş. Tuti, aynada aksini görünce onu başka
bir tuti sanır, işittiği sözü o söylüyor zannıyla taklit edermiş. Bu münasebetle Hafız
Şirazî: “Beni tutî gibi ayna karşısına koydular. Üstad-ı Ezelî her neyi söyletiyorsa
onu söylüyorum.” demiştir.
Fatih’in küçük ve talihsiz oğlu Sultan Cem’in bir tutisi varmış. Kendisine
öğretilen “Allahü yensur Cem” duasını tekrarlar, dururmuş. Cem’in vefatında bu
hayvanı Bayezid aldırtmış. Onun karşısında -yine öğretilmiş olan- “Allahü yerham
Cem” duasını etmiş.
Şarkta tutilerin konuşması hakkında mübalağalar yapılmış, hatta “Tutîname”
isimli kitaplar yazılıp, onlara hikâyeler söyletilmiştir. Hazreti Mevlâna bahsettiği
tutiye dair vasıfları da, o mübalağalara göredir.
Gonyalı:
جولقيى سر برهنه مى گذشت - با سر بى مو چو پشت طاس و طشت
256- Başı çıplak bir derviş geçti ki, kafası, tas ve leğen gibi cascavlaktı.
طوطى اندر گفت آمد در زمان - بانگ بر درويش زد كه هى فلن
257- O sırada, tutî de dile geldi ve: “Ey falan!” diye dervişe seslendi.
از چه اى كل با كلن آميختى - تو مگر از شيشه روغن ريختى
258- “Ey kel! Neden
Gonyalı:
“Şir” kelimesi, Farisi’de hem arslan, hem de süt manasına gelir. Şir-i alem:
Sancak arslanı. Şir-i mader: Ana sütü terkiplerinde olduğu gibi.
Şir-i alem: Sancaklardaki aslan şekli manasını ifade etmekle beraber, bizim “Gemi
aslanı” mealinde de kullanılır. Hülasa, şir kelimesinin delalet ettiği şeyler,
bambaşka ve ayrı ayrıdır.
Sonra da, “Her gün oruç tutan, oruç tutmamıştır” buyurdu ve bunu üç defa
tekrarladı.
Yine Sahih-i Müslim’de deniliyor ki: Sallallahü Aleyhi Vesellem Hazretleri’nin
savm-i visalden men etmesine karşı, ashaptan biri, “Ya Resulullah, sen aralıksız
oruç tutuyorsun ya” dedi. Aleyhissalat Efendimiz: “Hanginiz benim gibisiniz? Ben
Rabbimin indinde
“Vaktaki Musa, tayin ettiğimiz vakitte Tur’a geldi, Rabbi ona ilahî
sözünü söyledi. Musa: Ya Rabbi! Bana kendini göster, seni göreyim dedi.
Cenab-ı Hakk: Sen beni hiçbir vakit göremezsin, buyurdu.”
Ehl-i sünnet uleması, beşer için Allah’ı görmenin mümkün olduğunu Hazreti
Musa’nın rüyet talebi ve “Ayın on dördüncü gecesi kameri gördüğünü gibi Rabbinizi
göreceksiniz” hadisi ile istidlal etmişlerdir. Mutezile ise, “Len terani” sigasının
tekid-i nefy-i istikbal olmasından, Allah’ı görebilmek muhaldir, neticesini
çıkarmışlardır.
Urefa-yı sofiye indinde, iki cihetin anlayışı da birer cihetten doğrudur. Yani
rüyetullah mümkündür, fakat insanın varlığı ve benliği baki oldukça, o şerefe nail
olma imkânı yoktur. Nitekim Kelam-ı ilahîde, “Len terani”, yani “Sen, sen oldukça,
sende senlik bakiyesi bulundukça, beni ebediyen, asla ve kat’a göremezsin”
buyrulmuştur.
Böylece ince ve muğlak bahislerin ilim ve akıldan ziyade, zevk ile
anlaşılabileceğini hatırdan çıkarmamalıdır.
Sure Ali İmran ayet 92
“Siz, sevdiğiniz şeylerden (Allah yolunda) harcayıncaya kadar asla iyiliğe
ermiş olmazsınız. Her ne infak ederseniz şüphesiz Allah onu bilicidir” ayetinde
sarahaten beyan buyrulduğu üzere, Allah’ın rızasına nail olabilmek için, o uğurda
fedakârlık edilmek, sevilen şeylerden onların infakı suretiyle vazgeçilmek
Senden ednayı görüb şükr ile demsaz olmak,
Senden âlalara rişkeylemenin merhemidir!
Şeyh Sadi Kuddise sırruhu, bir seyahati esnasında, pabuçsuz bulunuyor, yalın
ayak yürüdüğüne canı sıkılıyormuş. Sonra, ayakları kesik birinin dizleriyle
süründüğünü görmüş, kendisinin yalnız pabucu olmadığını şükretmiş.
Fakat insanların pek çoğu, bu hakikati anlamak istemez, beşerî ihtiyacından
çok fazla heves peşinde koşar. İhtirası, ihtiyacıyla nispet kabul etmeyecek
derecelere varır.
İşte bu gaflet ile onun faydasızlığını anlatmak için Hazreti Mevlâna, “Faraza
bir denizi, bir kâseye döksen ne kadar su sığar?” diye soruyor ve “Servetin deniz
gibi de olsa, ondan istifaden, mideni bir günlük dolduracak miktardan ibarettir”
cevabını veriyor
225- Sen de ey salik! Hazreti İsmail gibi o vasıtanın ve onu vasıta kılan
Allah’ın hükmü huzurunda baş eğ! Kahır ve celal kılıcı önünde sevine sevine
can ver.
Hazreti Mevlâna bu beyt ile Saffat suresindeki şu ayetlere işaret ediyor:
Sure Saffat ayet 101–105
“Biz de ona çok uysal bir oğul müjdesini verdik. Artık o(oğul İbrahim’in)
yanında