Bu roman üzerine belki saatlerce konuşabilirim, o kadar etkiledi beni.
Yüzeysel konuları, her şeyin sürekli yolundaymış gibi anlatıldığı acemi romanları pek sevmem. Usta kalem dediğimiz yazarların içi dolu, hayatın her detayına göz kırpan romanları ise beni hep derinden etkilemiştir. Orhan Kemal bu romanında hemen her tür insan tipine, yaşayışına, psikolojisine yer vermiş. Hayatta karşımıza çıkan insanları bu kitapta da görmek mümkün. Hele en önemlisi yoksulluğu, çaresizliği, açlığı öyle anlatmış ki yüreğime işledi. Tarlada kalan kardeşlerin ve çocukların açıkları, canlarının domatesli bulgur pilavı çekmesi, somun ekmek çekmesi ciğerimi dağladı desem yeridir. Velhasıl, bu yazarlar boşuna ölümsüz olmuyor.
Aşk, din, emek, para, mahalle, namus... Tüm bu konuları ince ince işlemiş Orhan Kemal. Okurken farkına varıp eleştirmeye, cıklamaya başlıyor insan. Hayretler içinde bırakıyor bazı cümleler. Ustalık...
Okuyunuz, okutunuz efendim... ki hayat sırrına ulaşalım.
