Üzerinde pek bir konuşmaya gerek yok. Her şeyden önce kitabın adı yanıltıcı. "Cihan Sultanları" vurgulanıyor ama kitapta cihan sultanı olmayanlar da dahil tüm Osmanlı padişahları ele alınıyor. Kocaman "Cihan Sultanları" başlığının üzerine karınca duası gibi yazılmış "Tüm Padişahlar" yazısını yok sayıyorum zira görmek için hayli uğraşmanız gerekli.
Kaldı ki kitap "Cihan Sultanları'nı" dahi neredeyse hiç işlememiş. Fatih Sultan Mehmet 2-3 sayfada geçiliyor mesela.
Aynı zamanda tatlı su tarihçiliği yapılmış. Etliye sütlüye karışılmamış. Osmanlıyı hiç bilmeyen birisi şu kitabı alıp okusa basiretsiz padişah yok der zira yazara göre Osmanlı padişahları ya mükemmel ya da yeterince iyi.
Bu arada yazar bildiğim kadarıyla bir tarihçi bile değil, gazeteci.
Kısacası 10. Sınıf tarih ders kitabını alıp okusanız padişahlar hakkında daha fazla şey öğrenirsiniz diye düşünüyorum.
Şeyh Edebali’nin Osman beye nasihati :
“ Ey oğul , beysin “ diye başlıyor , Şeyh Edebali ;
“ Bundan sonra öfke bize , uysallık sana ;
“ Güceniklik bize , gönül almak sana ;
“ Suçlamak bize , katlanmak sana ;
“ Acizlik bize , yanılgı bize , hoş görmek sana ;
“ Geçimsizlik bize , çatışmalar , uyuşmazlıklar bize , adalet sana ;
“ Kötü söz , şom ağız , haksız yorum bize , bağışlama sana ;
“ Ey oğul !... Sabretmesini bil , vaktinden önce çiçek açmaz ;
“ Şunu da unutma : İnsanı yalat ki , devlet yaşasın !
“ Ey oğul ! yükün ağır işin çetin, gücün kula bağlı ...
“ Allah yardımcın olsun ! “
Sultan ikinci mehmed henüz yedi yaşında iken hocası Molla Ak Şemsüddin kuşağına eğildi ve kuşağına başarının en önemli kuralını fısıldadı :
“ Hedefini tespit et ! “
Önce hedef belirlendi : “ Kostantiniyye mutlaka fethedilecektir . “
Ak Şemsüddin hedef tespitinden sonrasını da söyledi : “ Dağ ne kadar yüksek olursa olsun , yol onun üzerinden geçer . Sen dağ olmaya heveslenme , asla gururlanma ; yol ol ki , herkes senin üzerinden geçerken , sen dağların bile üzerinden geçersin .” “ Hocam , ya şartlar elverişli olmazsa ? “ diye sordu . Ak şemsüddin hiç duraksamadan şöyle cevap verdi :
“ Şartlara teslim olmazsan şartlar değişir , sana teslim olurlar . Çok çalışır , çok dua eder ve çok istersen Allah’ın rahmeti tecelli olur , rahmet tecelli ettiğinde nice olmazlar olur . “