Edebiyatımızın İçinden
Mehmet KaplanEn Eski Edebiyatımızın İçinden Sözleri ve Alıntıları
En Eski Edebiyatımızın İçinden sözleri ve alıntılarını, en eski Edebiyatımızın İçinden kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Yeryüzünde hiçbir şey, istediğini ele geçirmek kadar hayal kırıcı değildir.
Şairler, milyonlarca yıllık güneşin ışığını, gözlerimize yeni açmış bir çiçeğin parıltısı gibi gösterebilirler. Yunus'un söyleyişiyle, her gün yeni doğan şairler olmasaydı, insanlık bellenmiş, ezberlenmiş hakikatlerin kabuğu içinde taşlaşırdı..
Şarklı zihniyet işte budur: Gerçekle düşünce arasında bütün bağların kopmasıdır. Leylâ karşısına çıktığı halde Mecnun reddetmiş; hayaliyle teselli bulmuştu. Gerçekle değil hayali ile teselli bulmak, hattâ hülyayı hakikate tercih etmek şarklı zihniyetin ta kendisidir..
Fakirler, belki ıstırapları dolayısıyla zenginlerden daha yüklü bir ruha sahiptirler. İçinde yaşadığım ve tanıdığım kerpiç evlerle kulübelerde melekler, peri kızları, yıldızlar ve çiçekler vardı. Bana öyle geliyor ki masallar fakirler tarafından icat olunmuştur. Muhayyile yoklukta açan bir güldür..
''Sünbülî'' kelimesinin karşılığı şöyle veriliyor: ''Hafif bulutlu, yağmursuz, hoş ve serin hava.'' Bana öyle geliyor ki bugünkü Türkçemiz böyle içi dolgun ve nüanslı kelimeler bakımından çok fakir. Divan edebiyatı, altı yüz yıl, mahdut sayıdaki kelimeleri işleye işleye elmas gibi etrafa ışıklar serpen bir madde haline getirmişti. Bir ''meh'' , bir ''cânan'', bir ''rind'' kelimesinin zihinde uyandırdığı atmosferi bugünkü dil ile ifade etmemiz hemen hemen imkansız.
İnsan belki de dünyada görmek istediğini görür.
Kültür ve medeniyet sadece fikir, sanat ve edebiyat değildir. Kelimenin en geniş mânasıyla yaşayış tarzıdır. Sofra, misafirperverlik, sevgi ve müsamaha da buna girer.
İnsan, alıştığı şeyleri farketmez. Bir eski Türk şairi bu gerçeği şu mısra ile ifade etmiştir:
O mâhîler ki deryâ içredir deryâyı bilmezler.
Karacaoğlan hastadır ve ilaç alacak parası yoktur. İçinde bulunduğu durum onu kahreder:
Bir acısız ölüm de yok
mısraı, zehirli bir ok gibi insanın içini deler.
Nietzsche, neşeyi mustaripler yarattı, diyordu. buna ilâve edebiliriz: Şiiri de...
Her çağda şair, karanlıkların içine dalma cesaretini gösteren insandır.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü ilk bakışta bir fantezi, bir alay gibi görülmekle beraber, büyük bir ciddiyetle okunması ve üzerinde derin derin düşünülmesi lazım gelen bir eserdir. Ahmet Hamdi Tanpınar bu romanıyla bizim içtimaî hayatımızın gizli noktalarına kuvvetli bir projektör çevirmiştir. Okuyanlardan birçoklarının gözleri bu ışıktan rahatsız olacaktır.
Bize varlığı alelâde gösteren, alışkanlık ve dalgınlıktır. Sanatkâr insanın gözlerine dolan tozları yıkayarak, ona bu dünyayı yeniden ilk gündeki gibi taze gösteriyor.