Name: Felatun Bey ile Rakım Efendi
Author: Ahmet Mithat Efendi

Dresuar

@Kahvetulikbal·

1yıl

İnsan, hürriyetinin bedeli olan parayı nasıl yiyebilir?

Ahmet Mithat Efendi

Felatun Bey ile Rakım Efendi

"Vâkıa Felâtun'un dans edişine söz yoktur. Zaten ayağında bumbar gibi bir pantolon olup, pantolonun dahi adem-i müsaadesine mebni asla eğilmeyerek mum gibi dans ederdi. Ancak oyun arasında nasılsa kazaen Magrit'in ayağına basmakla beraber derhal kendisini toplamak için bir hareket etmesine müteakip arka tarafından bir cayırtıdır hissolundu. Suizana düşmeyiniz! Başka bir şey değildi. Gayet dar ve siyah olmasından dolayı çürük bulunan pantolonun kıçı boylu boyuna ayrılmış olmaktan başka bir şey değildi. Arkasındaki gayet kısa ceket, tesettür için kâfi olmadığı cihetle pantolonun sakatı meydanda idi. Bereket versin ki, o akşam ayağında iç donu vardı. Zira Felâtun Bey, pantolonun düzlüğü bozulmamak için böyle büyücek yere geldiği zaman pantolonu donsuz giymek -Zira alafrangalığın gayeti budur itikadında idi- mutadı olduğundan eğer yine bu âdete riayet etmiş olsaydı, işin içindeki en büyük sakatlık o zaman meydana vururdu."

Felatun Bey ile Rakım Efendi

Ahmet Mithat Efendi

Mary Banu

@Mary_Banu

·

1yıl

Edebiyat Sosyolojisi ve Felâtun Bey'in alaturka iç donu:

Nurhan Atasoy, "Tarihin Arka Odası" isimli programda bir anısını şu şekilde dile getirir: "Neslişah Sultan, 'bir gün size dedemin (Sultan Abdülaziz) çamaşırlarını vereyim inceleyin' dedi. Baktım iç gömleği ve donu var. Donuna baktım, ağzım açık kaldı. Çünkü kesimi çok eski devirdekilerin aynısı. Halbuki o devirde Avrupaî pantolon giyiyor. Ama içindeki donun biçimini değiştirmemiş. Yani bu işte gelenek; dış değişiyor, daha kolay değişiyor ama iç o kadar kolay değişmiyor." Nurhan Atasoy'un bizlere aktardığı anısıyla birlikte yaptığı çıkarım bana Ahmet Mithat Efendi'nin "Felâtun Bey ile Râkım Efendi" isimli romanda yazdığı bir olayı aklıma getirdi. Şöyle ki Felâtun Bey'in pantolonu İngiliz kızlarla dans ederken yırtılmış, Ahmet Mithat Efendi de romanında bu aşağılayıcı durumdan kurtuluşu pantolonun altından çıkan eski usul iç donu ile sağlamıştır. Yazara göre Felatun, pantolonu Avrupa usulü donsuz giyseydi bir daha insan/okur içine çıkamayacak bir durumla karşı karşıya kalacaktı. Ama sosyoloji açısından durum o ki Osmanlı erkeğinin extra güven istenci onun geleneği Avrupaî modanın paralelinde de sürdürmesine neden olmuş. İktisadi olarak da Osmanlı piyasasındaki kumaş ve bu kumaşlardan üretilen malların Avrupa kalitesine yükselemediği de çıkarılabilir. Not:Roman ilk olarak 1875 tarihinde yayınlandı. Sultan Abdülaziz 1876 tarihinde vefat etti.

Felatun Bey ile Rakım Efendi

Ahmet Mithat Efendi

Reklam

Ayşe Nur Kırcalı

@Nurluayse·

4yıl

ESKİMEYEN HİKÂYE: ALATURKA - ALAFRANGA

Felatun Bey ve Rakım Efendi

Ahmet Mithat Efendi 'ın 1875'te yazdığı çok sempatik bir roman. Osmanlı'nın son döneminde özellikle İstanbul'da toplumsal iki kutbu Felatun Bey ve Rakım Efendi'nin şahsına giydirip anlatmış yazar. Batı özentisi, özellikle Fransa hayranı Alafranga kesim ile geleneği korumaya çalışan Alaturka (Alaturka, denince de aklınıza dinî bir veche gelmesin. Anlaşılıyor ki o yıllarda Alaturkayı savunanlarda dahi dinin adı kalmış. Özü, haramı helali, farzı sünneti unutulmuş.) yaşantıyı savunan kesimi karşılaştırmış. Gerçi karşılaştırma dedim diye, uzun felsefî, fikri ve dahi sıkıcı diyaloglar okucağınızı sanmayın. İşin fikri boyutuna hemen hiç girmeden, iki tarafı atıştırıp tartıştırmadan sadece iki farklı yaşantıyı yazmış. Çok da güzel, akıcı yazmış. Dili ve aralara yerleştirdiği derin düşünceleri, bol bol espirileri ile çok çok severek okunacak bir eser yazmış. Bu kitap özellikle üslubu, kullandığı dili ile edebî bir kalitede, okunası bir kitap olmanın ötesinde imparatorluğun son yüzyılına, o tarihlerin İstanbul'una, yaşantısına, fikrine, geleneğine ışık tutması sebebiyle zaten, kesinlikle okunması gereken bir eser. Aslında üzerinde çok durulacak, kitabı okuyanların aralarında uzun uzun mütalaa edebilecekleri bir eser. Lakin şimdi ben burada sözü biraz daha uzatacak olursam kitabın içinden kopya vermiş olurum ki bu hiç şık olmaz.

Mary Banu

@Mary_Banu·

1yıl

Edebiyat Sosyolojisi ve Felâtun Bey'in alaturka iç donu:

Nurhan Atasoy, "Tarihin Arka Odası" isimli programda bir anısını şu şekilde dile getirir: "Neslişah Sultan, 'bir gün size dedemin (Sultan Abdülaziz) çamaşırlarını vereyim inceleyin' dedi. Baktım iç gömleği ve donu var. Donuna baktım, ağzım açık kaldı. Çünkü kesimi çok eski devirdekilerin aynısı. Halbuki o devirde Avrupaî pantolon giyiyor. Ama içindeki donun biçimini değiştirmemiş. Yani bu işte gelenek; dış değişiyor, daha kolay değişiyor ama iç o kadar kolay değişmiyor." Nurhan Atasoy'un bizlere aktardığı anısıyla birlikte yaptığı çıkarım bana Ahmet Mithat Efendi'nin "Felâtun Bey ile Râkım Efendi" isimli romanda yazdığı bir olayı aklıma getirdi. Şöyle ki Felâtun Bey'in pantolonu İngiliz kızlarla dans ederken yırtılmış, Ahmet Mithat Efendi de romanında bu aşağılayıcı durumdan kurtuluşu pantolonun altından çıkan eski usul iç donu ile sağlamıştır. Yazara göre Felatun, pantolonu Avrupa usulü donsuz giyseydi bir daha insan/okur içine çıkamayacak bir durumla karşı karşıya kalacaktı. Ama sosyoloji açısından durum o ki Osmanlı erkeğinin extra güven istenci onun geleneği Avrupaî modanın paralelinde de sürdürmesine neden olmuş. İktisadi olarak da Osmanlı piyasasındaki kumaş ve bu kumaşlardan üretilen malların Avrupa kalitesine yükselemediği de çıkarılabilir. Not:Roman ilk olarak 1875 tarihinde yayınlandı. Sultan Abdülaziz 1876 tarihinde vefat etti.

Felatun Bey ile Rakım Efendi

Ahmet Mithat Efendi