Güç ve Refah
Ronald FindlaySözler ve Alıntılar
Telgraf uluslararası sermaye piyasalarının entegrasyonunu kolaylaştıran son derece önemli bir teknolojik yenilikti ve ilk okyanus ötesi hat 1866'da (İrlanda ile Newfoundland arasında) başladı. Bilgi tarihte ilk kez bir gün içinde okyanusları aşabiliyordu ve bu da mali arbitrajı son derece kolaylaştırıyordu. Telgraf kıtalar arası fiyat farkları ve mali varlıklarda ani düşüşlere yol açtı ve emtia ticaretini de geliştirdi; ayrıca, tarifesiz gemilerin hizmet taleplerine çok daha esnek bir şekilde cevap vermesine imkan verdi ve demiryolları faaliyetlerinin düzenlenmesinde son derece önemliydi.
Sayfa 486Kitabı okudu
Kısacası, hem Atlantik hem de Pasifik'teki sömürgeler sebebiyle, ABD'nin dar Panama Kıstağı'ndan geçen bir kanalla iki okyanusu birbirine bağlayan plan peşinde koşması makul karşılanabilirdi. Yerin kendi bölgesinde bulunduğu Kolombiya'yla kanalı yapma izni konusunda zorluklar başgösterince, 1904'te Panama Cumhuriyeti’ni kuran bir “devrim” tertiplemek basit bir meseleydi. ABD Senatosu'nun onayıyla yılda 250 bin dolar ödenmek üzere 10 milyon dolarlık kira bedeli karşılığında Panama ile 99 yıllık kira sözleşmesi imzalandı. Nihayet kanal 1999 sonunda Panama’ya devredildi.
Sayfa 471Kitabı okudu
Avrupa'da Sovyetler Birliği sosyalist hükümetler kurarak ve demokrasiye göz açtırmayarak, doğuda özgürlüklerine kavuşan ülkeler üzerindeki hakimiyetini güçlendirdi. Bu yeni Sovyet imparatorluğu, bizim şemamızda tarihî olarak Batı Avrupaʼnın parçası olan -başta Doğu Almanya, Macaristan, Polonya ve Çekoslovakya olmak üzere- birçok ülkeyi içine alıyordu. 1978'de Polonyalı Papa Karol Wojtyla'nın seçilmesinin izlediği, 1956'da Macaristan'da ve 1968'de de Çekoslovakya'daki ayaklanmalar, 1980'de Solidarnosc (Dayanışma) Sendikası’nın kurulması ve 1989'da da Berlin Duvarı'nın yıkılmasıyla, Sovyet yönetimine bu devletlerde büyük bir gayretle karşı çıkılması herhalde tesadüf eseri değildir.
Sayfa 568Kitabı okudu
Richard Hofstadter’in üstadane izah ettiği gibi, kaygı, kavga ve dünyaya hükmetme yolunda ABD’nin “mukadder kaderi"ne olan inanç karışımından ibaret bu milli ruh hali, çıkış yolunu 1898 İspanya-Amerika Savaşı’nda buldu. İspanyol baskısına karşı Kübalı isyancılara yardım etme gibi iyi bir niyetle başlayan savaşa, şimdiye kadar açılmamış bir
Sayfa 469Kitabı okudu
Tuğamiral Perry'nin 1853'te davetsiz bir şekilde Tokyo Körfezi'ne girip 1868 Meiji Restorasyonu'ndan sonra Japonların olağanüstü modernleşme hamlesini tetiklediği zamanlarda, ABD'nin Japonya'nın Batı’yla ticarete açılmasında önayak olması bu inançla örtüşmektedir. Çin'deki ticaret ve misyonerlik faaliyeti, ABD kamuoyunda bu ülke ve halkına yönelik kuvvetli sempati duygularının gelişmesine yol açtı. Nitekim Dışişleri Bakanı John Hay, 1899'da Japonya ve Büyük Avrupa güçlerine bütün yabancı uluslar tarafından yapılacak ticaret ve yatırıma "açık kapı” siyasetini sürdürmelerini ve ayrı nüfuz alanlarına bölünmesinden ziyade "Çin'in toprak ve yönetim bütünlüğü"ne saygı duymalarını istediğinde, bu, içeride hatta bizatihi ABD’nin kendisi tarafından bile oldukça kabul gördü.
Sayfa 470Kitabı okudu
"Küreselleşme" ne zaman başladı?
Cevap yapılan izahata bağlı olmakla birlikte, Moğol istilaları ile bunun yerleşik uygarlıklarda doğurduğu tepkiler sonucunda Orta Avrasya kıtasının birleşmesiyle başladığına dair kuvvetli bir delil serdedilebilir. Her bir uygarlık, o zamana değin birleşik bir sistemin etkileşimli ögeleri olarak değil, yalnız ayrı varlıklar olarak diğer uygarlıklardan haberdardı.
Sayfa 148Kitabı okudu
Keza Hawai de 1898'de ABD'ye ilhak edildi. 1778'de Kaptan James Cook tarafından keşfedilen adalar, balina avcılarının uğradıkları birer liman olarak kullanılmaktaydı. 19. yüzyılın ikinci yarısında bu adalarda Amerikan sermayesi ve ekseri göçmen işgücüne dayanan şeker sanayisi gelişti. Hawai şekerine, 1876 Mütekabiliyet Anlaşması’yla
Sayfa 470Kitabı okudu