History of Madness
Michel FoucaultHistory of Madness Gönderileri
History of Madness kitaplarını, History of Madness sözleri ve alıntılarını, History of Madness yazarlarını, History of Madness yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Hoffmann'a göre mania ile melankolinin birliği hareket ve darbe yasalarının doğal bir sonucudur; fakat ilkeler düzeyinde tamamen mekanik olan şey, hayatın ve hastalığın gelişmesinde diyalektik hale gelmektedir. Nitekim melankoli hareketsizlikle belirlenmektedir, yani kalınlaşan kan, beyni boğduğu yerde tıkamaktadır; akması gereken yerde durma ve ağırlığı için de hareketsiz kalma eğilimine girmektedir. Fakat ağırlık, hareketi yavaşlatıyorsa da, aynı zamanda, darbeyi meydana geldiği anda daha şiddetli kılmaktadır; içinden geçtiği beyin ve damarlar daha şiddetli bir sürtünmeye uğradıklarından, daha çok direnç gösterme, yani sertleşme eğilimine girmektedir ve ağırlaşan kan bu sertleşme yüzünden daha güçlü bir şekilde geri gönderilmektedir; bir süre sonra mania'yı belirleyen çırpıntının içine dahil olmaktadır? Böylece hareketsiz bir tıkama imgesinden, kuraklık, sertlik ve canlı hareket imgelerine çok doğal bir şekilde geçilmiştir ve bu geçiş, klasik mekanik ilkelerinin bu işlevsel birliğin gerçek düzenleyicileri olan hayali temalara olan sadakat sayesinde her an saptırıldığı, kaydırıldığı, yanlışlandığı bir bağlantı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir.
Sayfa 406Kitabı okudu
Melankoli âlemi nemli, ağır ve soğuktur, mania âlemi ise kurudur, ateşlidir, aynı anda hem şiddet, hem de canilikten meydana gelmiştir; duyulamayan ama kendini heryerde belli eden bir ateş her şeyi çölleştirmektedir ve nemli bir serinliğin etkisiyle, yatışmaya hazır durumdadır. Bütün bu niteliksel basitleştirmelerin gelişimi esnasında mania hem kapsamını, hem de birliğini kazanmıştır.
Sayfa 401Kitabı okudu
Klasik Çağ boyunca mania çözümlemeleri ve bunların gelişmesi aynı tutarlık ilkesine boyun eğmiştir.Willis, mania ile melankoliyi terimi terimine zıtlaştırmaktadır. Melankoliğin zihni düşünce tarafından tamamen işgal edilmiştir, öylesine ki, hayal gücü boşta kalmakta ve dinlenme halinde bulunmaktadır; bunun tersine manyakta fantezi ve hayal gücü sürekli bir coşkulu düşünceler akımı tarafından işgal edilmiştir. Melankolik zihin tek bir nesne üzerinde sabitleşir ve bu düşünce ona, yalnızca ona akıldışı oranlar dayatırken, mania kavramları bozmaktadır; bunlar ya uygunluklarını kaybetmekte, ya da temsili değerleri yanlışlanmaktadır; düşünce bütünü her halükârda gerçekle olan esas ilişkisi içinde bozulmuş olmaktadır. Son olarak da, melankoliye her zaman hüzün ve korku eşlik ederken; bunun tersine manyağın refakatçileri cüret ve öfke olmaktadır. İster mania ister melankoli söz konusu olsun, hastalığın nedeni her zaman hayati ruhların hareketinin içindedir.
Sayfa 397Kitabı okudu
XVIII. yüzyılın sonunda hezeyansız, ama hareketsizlik, umutsuzluk, bir cins karanlık durgunluk tarafından karakterize edilen delilikler kolaylıkla melankoli olarak tasnif edileceklerdir.Ve James'in Sözlük'ünde çoktan beyin kanamasıyla birlikte görülen bir melankoli söz konusu edilmiştir bile; bu hastalıkta hezeyan yoktur, hastalar "yataktan çıkmayı hiç istememektedir; ... ancak dostları veya onlara hizmet edenler tarafından zorlandıklarında yürümektedirler; insanlardan hiç kaçmamaktadırlar; ama kendilerine söylenenlere hiç dikkat ediyora benzememektedirler; hiç cevap vermemektedirler."Eğer bu vakada hareketsizlik ve sessizlik üste çıkıyor ve melankolinin teşhisini belirliyorlarsa, yalnızca bir acılığın, güçsüzlüğün, tek başına kalmaktan zevk almanın gözlendiği hastalar da vardır; bunların çırpıntıları yanılsama yaratmamalı ve aceleci bir mania teşhisine yer bırakmamalıdır; bu hastalar için de melankoli söz konusudur, çünkü "kalabalıktan kaçmakta, yalnız kalacakları yerleri sevmekte ve nereye gittiklerini bilmeden dolaşmaktadırlar; renkleri sarımtraktır, dilleri çok susamış gibi kuru, gözleri kuru, içeri kaçmış, asla gözyaşı çıkartmayan durumdadır; bütün gövde kuru ve yanıktır ve çehre karanlıktır ve dehşetle, hüzünle kaplıdır."
Sayfa 396Kitabı okudu
Bundan altmış yıl kadar sonra, hayati ruhlar bilimsel açıklama alanındaki prestijlerini kaybetmişlerdir. Artık hastalıkların sırrı vücudun sıvı ve katı unsurlarından sorulmaktadır. James tarafından İngiltere’de yayınlanan Evrensel Tıb Sözlüğü "Mania" maddesinde bu hastalığın ve melankolinin karşılaştırmalı bir nedenler bütününü sunmaktadır: "beynin bu türden hastalıkların makamı olduğu aşikârdır... Yaratıcı, hemen anlaşılamayan bir şekilde olmak üzere ruhun, zihnin, dehanın, hayal gücünün, belleğin ve bütün duyguların yeri olarak burayı belirlemiştir...
Eğer kan ve özsular beyne yeterli miktarda gelmez ve burada tekdüze bir şekilde dolaşmazlarsa, bütün bu soylu işlevler değişecek, bozulacak, zayıflayacak ve tamamen yok olacaklardır." Kalbin organizma içinde paylaştırmak için çaba gösterdiği işte bu zayıflamış akış, tıkanmış damarlar, ağır ve yüklü kandır ve bütün bu düzensizlikler melankoliyi açıklamaktadır. Çekim, ağırlık, tıkanma, işte bütün bunlar hâlâ çözümlemeye rehberlik eden niteliklerdir. Açıklama, hastanın edasında, tavrında ve sözlerinde algılanan niteliklerin organizmaya aktarılması biçiminde cereyan etmektedir.
Sayfa 394Kitabı okudu
Melankoli asla öfke durumuna gelemez, yani güçsüzlüğünün sınırlarındaki bir delilik olamaz. Bu paradoks hayati ruhlardaki gizli bozulmalardan kaynaklanmaktadır. Bu ruhlar olağan durumda ışık huzmelerinin hedefine adeta hemen ulaşan hızlarına ve mutlak şeffaflıklarına sahiptir; fakat melankoli durumunda gece üstlerine binen, "karanlık, ışık geçmez, simsiyah" hale gelir; beyne ve zihne taşıdıkları şeylerin imgeleri "gölge ve karanlıkla örtülür.İşte ağırlaşmışlar ve saf ışıktan çok kimyasal bir buhara yakın hale gelmişlerdir. Bu kimyasal buhar kükürtlü veya alkolik, çok asit bir cinstendir; çünkü asit nitelikli buharlarda parçacıklar hareketli ve hatta durmaları olanaksızdır, ama faaliyetleri zayıftır, kapsamsızdır; bunlar damıtıldığında imbiğin içinde yalnızca önemsiz miktarda bir balgam kalmaktadır. Alkolik buharlar her zaman yanmaya hazır olup, çılgınlığı, sürekli ve şiddetli bir hareket içinde olan kükürtlü buharlar çılgınlığı hatırlatırlarken, asit buharlar bizzat melankolinin özelliklerine sahip değiller midir? Öyleyse, eğer melankolinin "biçimsel nedenini ve ona yol açan şeyleri" aramak gerekirse, bunu kandan beyne doğru yükselen ve asit ve aşındırıcı bir buhar halinde yozlaşmış olan buharların cephesinde yapmak gerekir."
Sayfa 393Kitabı okudu