Yargıç İvan ilyiç'in ölüm haberi ile başlıyor bu kısa roman. Ölüm haberini alan yakınları haberi değerlendiriyor ve dışarıdan hiç de insani görülmeyen ama insanın içten içe yaptığı hesapları hicivle ve büyük ustalıkla ortaya koyuyor Tolstoy. İlyiç'in karısının yaptığı hesapları da okura gösterdikten sonra yazar, İvan ilyiç'in hayatından bahsetmeye başlıyor. Tüm hayatı boyunca en büyük amacı ve romanda sıkça tekrarlanan -ama sonralara doğru Ilyiç'in sorgulamalarına karşı kendini ikna etmesi çabası üzerine bir tekrar mevcut- iyi, hoş bir hayat. İyi ve hoş bir hayat. iyi, hoş. Evliliğini de işindeki mevkisini de hep bu hayata hizmet için bir basamak olarak görüyor. Ama bir sebepten hastalanıyor İvan İlyiç. Bir anda değil yavaş yavaş içini yiyor bu hastalık ve zamanla yatağa yatmaktan başka bir şeye mecali kalmıyor. İşte buradan sonra hayatı boyunca başka davalara yargıçlık yapmış olan İlyiç, artık kendi hayatına yargıç oluyor ve gerçek davasına odaklanıyor. Yaşadığım hayat, değer verdiğim şeyler, gayelerim; iyi mi kötü mü, doğru mu yanlış mı, sahi mi sahte mi? Gerçekten hayat ne için yaşanır? Ölüm nedir, nasıl bana gelir? O başkalarına has bir şeydi, ben de ölecek miyim? gibi sorgulamalar içine giriyor. Büyük bir çatışma yaşıyor içinde. Zaman zaman hayat bu işte benimki gibi; iyi hoş saygın bir hayat, diyor.
En yakınlarından göremediği merhametten, hastalığına dair söylenen yalanlardan nefret ediyor.
Sonunda ölüm ile karşılaşıyor ve ölüm onun için bitiyor.
"ölüm bitti" dedi içinden "ben yokum artık".
