İvan İlyiç'in Ölümü
Lev TolstoySözler ve Alıntılar
'Vay canına! Öldü adamcağız... Ben ölmedim ya...'
Herkes böyle düşünüyor ya da hissediyordu.
İvan İlyiç onca insanın yaşadığı şu koca kentte, onca
eş dost arasında ve onca aile üyesiyle birlikteyken, ne denizlerin
dibinde, ne de toprağın binlerce metre altında bir
benzeri daha bulunamayacak korkunç bir yalnızlıkla yüzü
divanın arkalığına dönük yatarken, yalnızca geçmişin hayaliyle
yaşıyordu. Geçmişten birbiri ardına tablolar canlanıyordu
gözünde. Hep yakın zamandan başlıyor, uzağa,
en uzağa, çocukluğuna doğru gidiyor ve orada duruyordu
Evlenmelerinin üzerinden geçen bir yıl gibi kısa bir süre
sonunda İvan İlyiç, evliliğin hayatta birtakım kolaylıklar
sağlamakla birlikte, aslında çok karmaşık ve sorunlarla
dolu ağır bir iş olduğu sonucuna vardı. Bu nedenle evlilikteki görevlerini yerine getirebilmek, yani toplumsal çevrenin
de onaylayacağı incelikli bir hayat sürebilmek için, memuriyetteki
gibi belli bir yol, yöntem geliştirmek gerekti.
İvan İlyiç de böyle bir yöntem geliştirdi. Evlilik hayatından
tüm beklentisi ev yemeği, ev kadını (ve elbette onunla
paylaşılacak yatak), ama özellikle toplumun dayattığı o geleneksel
görüntüydü. Bunların ötesinde tek istediği neşe ve
hoşluktu; bunları bulabildiğinde kendini mutlu hissediyor,
dirençle, dırdırla karşılaştığındaysa, hemen işini merkez alarak
yarattığı özel dünyaya çekiliyor ve kendini mutlu edecek
hoşluğu, neşeyi burada buluyordu.
Yaşadığın ve yaşamakta olduğun her şey yalan. Senden hayatı da ölümü de gizleyen koca bir yalanı yaşadın sen.
ölüme yakınken binbir sorgu...
Doktor hastanın çektiği fiziksel acıların dayanılmaz olduğunu
söylüyordu ki bu doğruydu, ama ona asıl çektiren
manevi acılardı.
İvan İlyiç’i kıvrandıran manevi acının nedeni, o gece uyumakta
olan Gerasim’in elmacık kemikleri çıkık, kötülük nedir
bilmeyen, tertemiz yüzüne bakarken apansız aklına geliveren
bir düşünceydi: “Ya gerçekten de yaşamam gerektiği
gibi yaşamadıysam, bilinçli seçtiğim yaşamım yanlışsa?..”
Ne bu şimdi? Ne için bütün bunlar? Olacak şey mi! Böylesine anlamsız ve iğrenç olabilir mi hayat? Hayat bu kadar anlamsız ve iğrençse, o zaman niye ölünüyor; hem de acılar çekerek?..
Bir hayat vardı şimdi de gidiyor.