Lacan ve Postfeminizm
Elizabeth WrightLacan ve Postfeminizm Gönderileri
Lacan ve Postfeminizm kitaplarını, Lacan ve Postfeminizm sözleri ve alıntılarını, Lacan ve Postfeminizm yazarlarını, Lacan ve Postfeminizm yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Dildeki her sözcüğün kullanımı, bir kimliğin inşa edilme ve hayata geçirilme çabası içinde, gerçeğin bir parçasını yakalamaya yönelik bir tekrardır.
Gerçek sadece deneyimlenebilir, asla tam olarak kavramsallaştırılamaz; o, sözcükler, kavramlar ve algıların müracaat ettiği şeydir.
Öteki nedir? Lacancı düşüncede Öteki, sosyal antropoloji ya da kültürel incelemeler alanlarının söylemlerindeki Öteki değildir; bir başka kişiyi ya da grubu ifade etmez. Psikanalizde Öteki, kişisel olmayan simgesel sistemdir; bireysel benliğin özerk olduğu yanılsaması bu simgesel sistemin içine yerleşmiştir. Öteki, gerçekliği belirleyip seçimlerimizi yönlendirmez, ama yerine getiremeyeceği bir vaat üzerine kurulu bir eksiklikle işleyen bir yapıdır. Yani Öteki, eğer tanınıp denetim altına alınarak yararlı kılınmazsa, benlik ve toplum açısından feci sonuçlar doğurabilecek bir tür aldatmacayla işler.
Her olumlu belirleme, kadını bir öz olarak, “kendinde” bir varlık olarak tanımlama yönündeki her girişim, bizi ancak onun ne yaptığına, “öteki için” ne olduğuna döndürecektir:
Çünkü “kadının özelliği gerçek bir maske olduğundan, bütün niteliklerini yapay bir biçimde “giymiş” olduğundan, o erkekten daha ötede bir öznedir.”
Zizek, belli bir feminist eleştiri dişilliğe getirilen bütün tanımları erkek klişesi diye reddediyorsa, o zaman “kendinde” dişillik nedir diye sormuştur.
Belli bir öznenin, biyoloji sınırlarını aşabilecek nesne seçimiyle hiçbir ilgileri yoktur. Ancak nesne seçimi ne kadar çeşitlenirse çeşitlensin, insanlann uzak bir gelecekteki biyolojisi nasıl olursa olsun, toplum hâlâ bir çeşit ikilik talep edecektir.
“Kastrasyon”a denk düşen bir şey olmak zorundadır; onsuz dile giriş mümkün değildir
Varoluşsal bir önerme bize, ya var olan ya da olmayan tek bir x ile ilgili bir şeyler söyler. (“Kırmızı bir x var "/“Kırmızı olan bir x yok”). Tümel bir önermeyse, ya bütün x’ler ya da hiçbiri hakkında bir şeyler söyler (“Bütün x’ler kırmızıdır "/“Hiçbir x kırmızı değildir”).
Postfeminizmin başlangıcında, postmo- dernizmin özneyi dağınık ve istikrarsız olarak kavrayışının feminizme ne kazandı racağını değerlendirme niyeti vardır.
Freud’un durmaksızın kadının ne olduğunu sorgulamasında ve Lacan’ın yanlış anlaşılan cinsel kimlik edinme kuramında, kadınsı olanın tamamen fallik olan tarafından belirlenmediği ve bu yüzden kadının erkekten daha bir özne olduğu öngörüsü vardır.
Lacan’ın “Kadın yoktur” sözü ise, bilinçdışında “kadın” için bir gösteren olmadığı anlamına gelir. Maske, bir erkeğin arzularına değil, fakat bir erkek fantezisine cevap veren fiziksel bir yapıyı açığa vurur. Dahası, biyolojik farklılıklar yetersizdir. Birçok kişi bu sınırları aşmış görünüyor. Dişil yapıda bi yolojik erkekler ve eril yapıda biyolojik kadınlar vardır.
Lacan’ın bu kuramına göre, göz sadece bir duyu or ganı değil, aynı zamanda bir haz organıdır. İzleme dürtüsüne tabi olmalarından, imgesel fantezi ile simgesel olanın talepleri, Öteki’nin arzusu arasındaki çatışmaya ka tılmalarından dolayı bütün nesneler için bir “göz ve bakış diyalektiği” (“göz” sim gesel düzene kısılıp kalmıştır, “bakış” ise narsisist bir fantezinin peşinden koşar) söz konusudur.
1970’lerdeki sinema eleştirilerinin bü yük bölümü Christian Metz’in çalışmalarından esinlenmişti; Metz, psikanalizin, filmin ve sinemanın bilinçdışı düzeyde nasıl çalıştığını anlamamıza yaptığı katkıyı kuramlaştırmıştı. Özellikle de sinemanın “izleme düzeni”nin fetişizm ve voyeurism mekanizmalarını harekete geçirme biçimi üzerinde durmuştu:
Fallusun her zaman erkek egemenliği nin bir göstergesi olmasına dayanarak, Lacan’ın fallus-merkezci olduğu yönünde getirilen suçlamalara karşı onu savunmanın tek yolu, cinsel kimlik farklılıklarıyla ilgili bu formülasyonunu açımlamaktır. Mesele aslında bu olmasa da, her cins, simgesel düzlemde yer almanın bir sonucu olarak eksiktir, ancak eksikleri penis değildir; üstelik, özneyi bölen ve böylece konuşan varlığı yaratan fallik işlevi gösteren bir metafor olarak fallus kullanılmış olsa da. Fallik işlev her iki tarafta da ortaya çıkar.
Dişi kümesinde ise, kadınların tamamı fallik işlevle tanımlanmamıştır; kadın fallik işleve evet ve hayır, evet veya hayır der. Dişinin formülasyonu kadınları bir bütünde toplamanın imkânsızlığını ve belirsizliğini
(undecidability) gösterir. Dişillik, erillik gibi tümel bir işlev olarak örgütlenmemiştir; çünkü bütün kadınlar fallik işleve tabi değildir.