Metafizik ve Evrim adlı bu kitap varlığı ve canlılığı aklen değerlendirme çabası
içerisindedir. İhvân-ı Safâ, Fârâbî, İbn Miskeveyh, İbn Sînâ, İbn Tufeyl, Sühreverdî ve İbn
Rüşd’ün görüşlerinden hareketle evrime aklî itirazlarda bulunan bu kitap, evrimin felsefî
yönünü ve sonuçlarını konu edinmektedir. Buna göre kitabın temel önermesi şudur:
“Dünyadaki mevcutların canlı ve cansız olarak ikiye ayrılmasının nedeni tabiatın kendisi olamayacağı gibi canlılar arasındaki farkların nedeni de tabiatın kendisi olamaz. Öyleyse tabiatı belirleyen ruh ve nefis gibi tabiat ötesi bir neden olmalıdır.” Kitabın ulaşmak istediği
amaçlar şunlardır: Birincisi, klasik dönem İslâm filozoflarının metafizik düşüncelerinin evrim
teorisiyle bağdaşıp bağdaşmadığını göstermektir. İkincisi, evrim kuramının kendi içerisindeki tutarlığını incelemek, onu aklî ve felsefî analize tâbi tutmak ve evrim hakkında doğru bir tasavvura ulaşmaya gayret etmektir. Üçüncüsü, metafiziğin önemini göstermek ve onu öne çıkartmaktır. Bu sağlanınca teorik ve pratik modern birçok soruna daha başarılı ve kalıcı çözümler üretilebileceği kanaatindeyiz.
