Kısa Bir Giriş

Özgür İrade

Thomas Pink

Öne Çıkan Özgür İrade Gönderileri

Öne Çıkan Özgür İrade kitaplarını, öne çıkan Özgür İrade sözleri ve alıntılarını, öne çıkan Özgür İrade yazarlarını, öne çıkan Özgür İrade yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Sadece -doğal sezginizle hareket ederek- özgürlüğünüzün karar verme ve eyleme geçme sürecinin hangi noktasında başladığını düşünün. Örneğin, sabah kalkar kalkmaz, öğleden sonra ne yapacağınıza karar verdiğinizi varsayalım. Sadece evde kalıp kitap okumak yerine öğleden sonra bankaya gitmeye karar veriyorsunuz. Sabah alınan bu karar, öğleden sonra aslında bankaya gitmenizi belirler veya yönlendirir. Bu süreçte neyi kontrol edersiniz?
Bize rasyonalite kapasitemizi veren, belirli bir eylemi gerçekleştirmek için bir gerekçelendirmeyi bir gereklilik olarak kabul etme ve hangi eylemlerin gerçekleştirilmeye en değer olduğunu merak ederken bu tür gerekçelere başvurma yeteneğidir. İşte bir köpekbalığında eksik olan bu kapasitedir. Açıkçası köpekbalıkları, yaptıkları eylemlerin lehine ve aleyhine olan gerekçeler hakkında düşünmezler.
Reklam
Eğer ahlaki sorumluluğun anahtar kavramı özgürlükse, eylem ancak gerçekten özgür olduğu -onu gerçekleştirip gerçekleştirmemek gerçek anlamda bizim kontrolümüzde olduğu- sürece bizim sorumluluğumuzdadır.
Nasıl davrandığımız doğrudan bize bağlıdır ancak hangi duygulara ya da arzulara sahip olduğumuz bize bağlı değildir. Eylem kontrolümüz vardır, ancak eylemden bağımsız, doğrudan bir duygu veya arzu kontrolümüz yoktur. İşte bu nedenle ahlaki olarak duygu ve arzularımızdan değil, eylemlerimizden sorumluyuz.
Özgürlüğü akılla özdeşleştirmek aslında özgürlüğün doğasını inkâr etmektir. Çünkü birçok durumda aklı izlemek, makul olmak, bize sadece tek bir seçenek bırakır. Herhangi bir başka alternatif hariç bırakılır. Ancak özgürlük, doğası gereği alternatif seçeneklerin mevcudiyetini içerir.
İrrasyonelliğe eğilim kesinlikle bir zayıflıktır. Fakat Uyumsuzculuk, özgürlüğe sahip olmayı tam da bu zayıflığa bağlamıyor mu? Bu da özgürlüğü bir tür zayıflığa dönüştürmez mi? Rasyonalist uyumcu, doğru anlaşıldığında özgürlüğün -hangi eylemleri gerçekleştireceğimiz üzerinde gerçek bir kontrole sahip olmanın-bir zayıflık değil, bir metanet olduğunu savunur. Özgürlük özgün bir güçtür; bize rasyonalite ile gelen bir güçtür. Bu nedenle irrasyonelliğe dayalı bir zayıflık olamaz. Mantıklı hareket etme kapasitesi bize özgürlüğümüzü kazandıran şeydir. Ama eğer öyleyse,tam bir mantıklı olma hali, bu kapasitenin en etkili ve eksiksiz hali, bu özgürlüğü elimizden alacak şey olamaz.
Reklam
37 öğeden 11 ile 20 arasındakiler gösteriliyor.