bizim toplumcu hikâye/romancıların bir mahkûmiyeti var: kendi kimlikleri, ideolojileri, siyasi tutumları ne olursa olsun, ele aldıkları toplumun müslüman türk toplumu ve mekânın da anadolu olması. aziz nesin... her ne kadar ideolojisi burjuva despotlarına karşı çıkmayı karakter haline getirmeyi gerektiriyorsa da aziz nesin, bu despotların eleştirisini yapmakla kalmamış, onların karşısında ezilen, sömürülen mazlum anadoluyu da müdafaa etmiştir. kemalist devrimin, cinci hocanın evini basan polislerine oradaki bir kahramanın ağzından nesin tepki koyar. "inkılap var, hocaya gidilmez." diyen polis ve karşısındaki: "inkılap da ne? inkılap varsa var, bize ne? bu inkılap dediğiniz bizim gelini doğurtabilir mi, sağaltabilir mi? hayır. ulan ocağı batasılar, inkılap olacağına doktoru, ilacı olaydı da bizim gelini kurtaraydı.."
burada köylünün iki karakteri ortaya konur;
1) köylü o zamanki tıbbın çare bulamadığı bir hastalığın son çaresini hacı-hocaya gitmekte bulur.
2) köylü, tepeden inme devrimlerin tamamına önce duyarsız, sonra zaman zaman tepkilidir. bu durum köylünün muhafazakâr kimliğinin icabı.
nesin'in mahkûmiyeti işte burada. anadoluda anadoluludan başka alternatif bir millet yok. toplumcuların bahtsızlığı ise bu toplumun şuurlu olan fertlerinin dini iliklerine kadar yaşaması, şuurlu olmayanlarının ise "islâm döküntüsü" adetlerle bilemeyerek din refleksi göstermesi.
