Şeytan Gönderileri
Şeytan kitaplarını, Şeytan sözleri ve alıntılarını, Şeytan yazarlarını, Şeytan yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Gislebertus'un St Lazare'daki Şeytan'ının tipik olarak alev al-
mış saçları, tırnaklı demiri, kanatları, pençeli ayaklan, kuyruğu ve
boynuzları yoktur. Klasik heykellerde ya da resimli Zeburlarda
veyahut da Mahşer dizilerinde bu Şeytan'a benzer bir şey bulun-
maz. İnanılmaz olduğu varsayılsa da, Gılgamış 'ın yendiği iblis olan
Humbaba olarak teşhis edilmiş bir figür tipi olası bir modeldir.
M.Ö. VII. yüzyılda yapılmış bu çömlek Humbaba kafası da, bu
Şeytan'la aynı açık ağzı, görünen dişleri ve çizgili yüzü gösterir
(res. 48). Çizgili gövdenin en açık örneği Mezopotamya'daki kor-
ku salan iblis Pazuzu'nun temsilinde de görülebilir. Mezopotam-
ya'daki iblis heykellerinin görünüşlerinin bin yıldan uzun bir süre
sonra bile değişmemesini açıklamak zordur. Burada, Bes kültünü
Kıbns'a yayan Fenikeliler rol oynamış olabilir. Amathus'ta VI.
yüzyıldan kalma Kıbrıs mezarında, bir iblis başıyla birlikte Bes'in
başı da bulunmuştur.
Melekler seçilmişleri lanetlilerden ayırır. Kutsanmışların yuvar-
lak şekilleri, lanetlilerin sivri açılı organları ve bulundukları aşın
rahatsız durumlarla tezat oluşturur. Sağdan ikinci lanetli ruhun elin-
de bir bıçak vardır: Öldürme ayini için hazır olan Yahudi'dir o ve
elinde kirlettiği Kutsal Ekmek vardır. Ortodoks Hıristiyanlar arı
üretimini artırmak, lahana yapraklarını korumak ve insanları baştan
çıkarmak (öpmekte olduğu "kadını Aşai Rabbani ayininin erdemiy-
le kendi arzularına çekmek"150 isteyen bir rahip kadının ağzına Kut-
sal Ekmek vermiştir
Gerçek ortaçağ dünyasında Şeytan neyin yerini tutuyordu? Yer-
yüzündeki kayıp ruhları kim yargıladı, ayırdı ve cezalandırdı? Ce-
vap, Engizisyon mahkemesi, İmparatorluk'a ve Papa'ya ait güçler.
Her ne kadar Aries, Kıyamet Günlerinin "ahiretbilimden yargı me- .
kanizmasının lehine" değiştiğini söylese de, ona göre asıl itici güç,
sapkınları avlama ve engizisyon faaliyetlerinden çok, ortaçağ dün-
yası genelinde yükselen kanunlara bağlılık bilinciydi. 147 Sapkınlar
Şeytan'ın kullandığı araçlar olarak tanımlanmıştır ve düşen melek-
lerle şeytanları gösteren bazı ilk temsillere sapkınların yüzlerinin
çizilmiş olması da mümkündür. Ama bu Kıyamet Günü'nün Şey-
tan'ı için doğru olamaz, çünkü orada Şeytan Tanrı'nın kullandığı
bir araçtır. Ne Katharlar ne de Yahudiler lanetlileri cezalandırmış-
tır. Giotto'nun Kıyamet Günü'ne döndüğümüzde, Şeytan'ın işken-
ce etmek için kullandığı aletlerin, sapkınları cezalandırmak için
kullanılan aletlerle aynı olduğunu görürüz.
Araf öğretisi 1 274 yılına kadar resmiyet kazanmadı. Her ne ka-
dar sonradan, ilk Papazların yazılarının Araf' a gönderme yaptığı
yorumlan getirilse de, Fransız tarihçi Le Goff, "Araf' (purgatori-
us) isminin ilk olarak XII. yüzyılın ikinci yansında kullanıldığını
keşfetmiştir.146 Birçok insan için, ikili düzenden (Cehennem ve
Cennet) üçlü düzene geçiş (Cehennem, Araf ve Cennet), 1150 ve
1 250 yıllan arasında gerçekleşti. O zamana kadar bütün büyük Ro-
manesk ve Gotik Kıyamet Günü alınlıkları bitirilmişti.
XIII. yüzyılda yapılan Soriguerola mihrap resminde Mikael'le
yarışan Şeytan'ın, 1500 yıl öncesinin Mısır kıyafetlerini giydiğini
hiç kimse fark etmemiş gibidir (res. 34). Geçenlerde yapılan bir
araştırma, Kitabı Mukaddes 'le ilgili ilk resim tomarlarının Mı-
sır' dan geldiğini, papirüse çizildiğini ve Hıristiyan sanatını büyük
ölçüde etkilediğini iddia ediyor.144 Soriguerola ustası, Mısır'a özgü
. dinsel ayinlerin bir örneğini edinmiş olmalı. Her ne kadar sanatçı
yaratıcılığını kullanmadan Mısır shenti'sini aklında tutmuş olsa da,
bazı belli, geleneksel değişiklikler yaptığı kesin. Hıristiyan örne-
ğinde, insanoğlunun yaptığı iyi işler, kötü olanlarla karşılaştırilır.
Hıristiyanlar Maat'ı kullanmak istemeyeceği için de, Maat'ın tüyü
küçük bir şeytanla değiştirilir. Küçük şeytan terazinin bir kefesin-
de, yargılanacak ruh öbür kefesindedir. Ruh aşağıya inerse (yaptığı
iyi işlerin ağırlığı, küçük şeytandan ağır basarsa), o zaman bu ruh
kurtulur ve kutsanmışlara katılır. Küçük şeytanın bulunduğu kefe
alçalır ve ruh yükselirse o ruh lanetlenir. Fizik kuralları açık olma-
yabilir; ama yargılamanın böyle gerçekleştiği düşünülüyordu. İşte
arkadaşı olan küçük şeytanın kefesini çekmeye çalışarak hile yapan
bir şeytan görmemizin nedeni de budur. XIII. yüzyıla gelindiğinde
bu durum, resimlerde ve dini tiyatro oyunlarında çoğu zaman gü-
lünç bir sahne olmuştur
Bu Mısır konusu, Ruhların Tartılması, ya da psikostasi,' Avru-
pa' daki katedrallere nasıl ulaştı? Bu konuyu ya Mısırlı Hıristiyan-
lar benimsedi ve İrlandalı keşişler aktardı, ya da daha büyük ihti-
malle, İrlandalı keşişler Osiris'in yerine İsa'yı geçirdi ve Anubis'le
Thoth'tan oluşan ekibi, iki düşman olan Mikael ve Satan'la değiş-
tirdi. Mısır'la bir bağlantı olduğundan şüphe yok. Aziz Patrick'in
bizzat kendisinin, ünlü bir "Mısır" manastırının bulunduğu bir Ak-
deniz adası olan Lerins'i ziyaret ettiği düşünülüyor. İrlandalı keşiş-
ler, Mısır ve Suriye ile doğrudan kurdukları ilişkilerini sürdürdü
Ölen
birisi gelecek yaşamına başlamadan önce Horus onu Osiris'in hü-
küm salonuna götürür. Ölünün kalbi, ilahi adalet terazisinde yargı-
lanır. Kalbi, Doğruluk ve Adalet tanrıçası Maat'ın bir tüyünden ağır
gelirse ölü adam, timsah dişleriyle ölüleri mideye indiren canavar
Ammit'e atılır. Ammit'in bir timsah kafası vardı; gövdesi yarı as-
lan yan suaygırıydı. Çakal başlı ölüm tanrısı Anubis terazinin dili-
ni ayarlar (res. 44). Ammit orada bekleyip izlerken, Tanrıların kati-
bi ibis başlı Thoth hükmü kaydeder. On iki tane' tanrıça şahitlik ya-
par ve hükmü onaylar. Terazinin kefeleri hareket etmezse, ölen ada-
mın doğruluğu ispatlanmış olur ve "Ammit onun üzerinde güç kul-
lanmaz. Osiris'in huzuruna giriş bahşedilir." Daha sonra Horus,
ölen adamı Osiris'in tahtının huzuruna götürür.
Kıyamet Günü ilk kez, Ravenna, S. Apollinare Nuovo'da bulu-
nan ve koyunların keçilerden ayrılmasını gösteren (bkz. Matta
25:32-3) bir VI. yüzyıl mozaiğinde (res. 41) ifade edildi. Burada,
İsa kırmızı bir melekle mavi bir meleğin arasındadır ve birçok bil-
gine göre, "mavi melek" Şeytan'ın ilk resmidir (sonuç olarak bu
mozaik birçok popüler açıklamada bu şekilde adlandırılmıştır). 139
Bu muhtemelen yanlış bir atıftır. İsa ayakta duran, biri kırmızı di-
ğeri mavi iki meleğin arasında oturmaktadır; sağ tarafında üç ko-
yun, sol tarafında da üç keçi vardır
1000 yılına gelindiğinde, Kilise insanları dışlamakla değil, herkesi
içeride tutmakla ilgileniyordu. Bir Elipandus 'un kovulduğu ve yol-
dan çıkmasına izin verildiği günler geçmişte kalmıştı. Artık bir Eli-
pandus, ya kamçıyla sürüye geri katılacak ya da yakılacaktı.
Bazı koyunlar sürüden ayrıldığı zaman ... çoban onları bulduğunda
herhangi bir direniş belirtisi gösterirlerse kamçı korkusuyla, hatta
kamçı acısıyla bile, onları efendisinin ağılına geri getirmek çobanın
görevinin bir parçası değil midir?"