Tarih Felsefesi Yazıları
Şahin UçarTarih Felsefesi Yazıları Gönderileri
Tarih Felsefesi Yazıları kitaplarını, Tarih Felsefesi Yazıları sözleri ve alıntılarını, Tarih Felsefesi Yazıları yazarlarını, Tarih Felsefesi Yazıları yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Geçmişin tamamını anlatmıyorsa, tarihçi neyi anlatıyor? Çok basit bir cevabı var bunun: Kendi dünya görüşü ve tarih anlayışı içinde kendisine anlatılması gerekir. görünenleri; yani yalnızca kendi tercihlerini...
Sayfa 249
TARİH NEDİR? İbn-i Haldun üstadımızın deyişi ile târihî anlamak hususunda alimler ile cahiller müsavidir. Zira, tarih kelimesinin basit ve zâhiri anlamı geçmiş zamanlardaki olayların hikayesinden ibarettir. Böyle münferit, "unique" eşsiz, benzersiz, kendi zamânına mahsus hususi şartların mahsulü bir olaylar yığını hakkındaki bilgimiz sınırlı da olsa geniş de olsa farketmez. Çünkü, böyle bir olaylar kaosunun bir düzenliliği, prensibi olmadığı için anlamı da yoktur. Bâtini anlamı itibari ile ise, İbn-i Haldun'un tabiriyle tarih, olmakta olan şeylerin (kâinatın) sebepleri hakkında bir "tahkik"dir (meselenin hakikatini araştırma) ve bu işin mebadisi (başlangıç ilkeleri) gayet amikdir (derindir).
Sayfa 245
Tarihle problemimiz ilgileniyoruz; çünkü, var. bir "orientation" Bu kavramı izah ederek başlayalım: Orient, malum, şark demek; oryantasyon, "şarka yönelmek suretiyle cihet tayini" demektir. Yani güneşin doğduğu istikamete bakarak sağımızı solumuzu öğrenir; kendimize bir istikamet tayin ederiz. Demek oluyor ki, oryantasyon "vaziyet tesbiti ve istikamet seçmek" ma'nâsına gelir. Biz nereden geldik, nereye gidiyoruz, içinde bulunduğumuz durum nedir, nasıl bir dünyada yaşıyoruz, hangi istikamette gitmeliyiz, hedefimiz ne olmalı ve bunun için nasıl bir yol tutmalıyız? İşte orientation budur! Bunun için tarih öğreniyoruz: Yani, içinde yaşadığımız dünya ve onun bugünkü statükosuna gelmesi için nasıl bir târihî gelişme olduğunu öğrenmek; bu dünyadaki yerimizi ve hedeflerimizi belirlemek için tarih öğreniyoruz. Romalılar "ex oriente lux ex occidente lex" derlerdi "Işık doğudan, kanun batıdan gelir." İşte bir tarih felsefesi!
Sayfa 207
Rousseau meşhur İçtimal Mukavele kitabma: "İnsan hür doğdu, fakat her yerde zincirler içindedir. Bunu meşrulaştıran şey nedir?" sorusuyla başlamıştı.
Sayfa 179
Voltaire, "Tarih merak tatmini ya da hadiselerin katalogunu yapmak için öğrenilmez; o bir ideal arayışıdır" diyordu. Ancak Voltaire bile, ahlâkî ideal arayışı için târihî usulün yetersizliğini kabul ederdi. Bir keresinde, "Tarih ölülerin dirilere oynadığı bir oyun, bir aldatmacadır" demişti.
Sayfa 168
A. Berle'nin de dediği gibi: "Tarihçiler, genellikle geriye bakar ve neler gördüklerini söyledikten sonra, bunlardan netice çıkarılmasını başkalarına bırakırlar. İlim adamları, kendilerine belirli bir ölçüde güven duyarak, bu boşluğu doldururlar. Bazı prensipler ortaya koymaya veya mazide yaptıkları gibi, önümüzdeki sene veya bin sene sonra dahi doğru sayılacak kanunlar çıkarmağa çalışırlar."
Sayfa 154
Beşeri malûmat her halükârda izafidir; ancak kısmi bir anlayış temin etmek suretiyle, realite ile münasebetlerimizi ayarlamakta bize yardımcı olabilir. Fakat asla, mutlak hakikat (absolute) olamaz...
Sayfa 151
Ortega y'Gasset, "İnsanın tabiatı yoktur, tarihi vardır" demişti; yani, insan hayvan gibi sevki tabiisine göre hareket etmez, onun bir tarihi ve bu tarih içinde teşekkül etmiş bir kültürü vardır ve insanı şekillendiren asıl hususiyetler de bu tarihten gelmektedir. "Yer damar damar, insan kısım kısım" demişler.
Sayfa 145
Esasen ilim, zaruri olarak, bir 'basitleştirme tme' ameliyesidir. Biz kendi yaptığımız formülasyonun da bir çok kusurlarının bulunduğunun farkındayız: Ancak, her Perspektif zarurî bir tahdid ve tahrif demektir; lâkins Ha farkındayız ki, her perspektifin dezavantajları olduğu adar avantajları da vardır.
Sayfa 140
Klasik târihî tahkiye, hadiseler farasından, tarihçinin târihî ehemmiyet atfettiği hadiselerin seçilip tasvir edilmesinden ibarettir
Sayfa 138