Üç Risale Gönderileri
Üç Risale kitaplarını, Üç Risale sözleri ve alıntılarını, Üç Risale yazarlarını, Üç Risale yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Hazret-i İsa (aleyhissalâtü vesselâm) “Seni kim tedip etti?” diye sorulan suale “Kimse beni tedip etmedi. Cahilin cehaletini gördüm ve ondan ırak durdum.” Cevabını vermiş ve nasihati eklemiştir: “İnsan diğerinde görüp de beğenmediği fiil ve sözlerden kaçınmış olsa, âdâbı, kemâle yakın olması için kendisini tedip edecek kişilere muhtaç olmazdı.”
Müslüman kardeşinin işini, gerçeği anlayıncaya kadar, iyiye yor. Düşmanından uzak dur.
Tam manasıyla güvenmediğin dostlarından kaçın. Allah'tan korkmayan kişi güvenilir değildir.
Kötülüklerini öğrenmek için bile olsa kötü kişilerle arkadaşlık etme. Onu sırrına ortak etme.
İşlerinde Allah'tan korkan kişilerle istişare et.”
İnsan cinsi kuş cinsi gibidir. Aralarında bir münasebet olmadıkça iki çeşit kuş birlikte uçmaz.” Nitekim bir karga ile güvercinin ülfet ve ünsiyetlerini görünce şaşırmış, bir müddet sonra ikisinin de topal olduğunu görmüştür. Böylece iki hayvan arasındaki ülfete sebep olan ortak özelliğin topallık olduğunu anlamıştır.
Hikmet sahibi bazı kişilerin “Her insan kendi gibisiyle, benzeriyle ülfet ve ünsiyet eder. Yine her kuş kendi cinsiyle uçar” sözü bu tür bir ülfet ve sohbetten kinayedir.
Beden sağlığının mutedil/kararında/ölçülü olmasına “sıhhat”, mutedil olmaktan uzaklaşmasına (ölçüyü kaybetmesine) “maraz” denildiği gibi batıni hâlin mutedil/kararında/ölçülü olmasıyla gerçekleşen güzel ahlâka “sıhhat”, ifrat ve tefriti olan kötü ahlâka 'maraz' denilir. Bedeni hastalıklarda hastalığın ortadan kaldırılmasıyla sıhhat elde edildiği gibi, kötü ahlâk hastalığının iyileşmesi de reddedilen ahlâkın yok edilmesi ve güzel ahlâk ile iyiliklerin elde edilmesiyle olur.
Hilkat ve tabiat değişmez. İnsan zahiri sure. tindeki çirkinliği güzelleştirmeye muktedir olamadığı gibi, batıni suretindeki kötü ahlâkını da güzelleştirmeye muktedir olamaz. Mizaç ve tabiatın gerekliliklerinden olup kendisinden asla ay. rılmayan gazap ve şehvetten insan kurtulamaz, Bu konuda harcanacak çabalar beyhude yere vakit kaybıdır. Bu şekilde düşünerek tembellik eden, kusur ve noksanlarından dolayı tehzib-i ahlâk hususunda riyazet ve mücahede nefislerine ağır gelen bazı kimseler tehzib-i ahlâkın imkânsız oldugunu zannetmişlerdir.
Eğer dedikleri gibi tehzib-i ahlâk mümkün olmasa idi, bu bapta olan nasihat, öğüt, güzel söz, vaazlar iptal olurdu. Yalnız bununla kalmaz Hazret-i Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem) Efendimiz hazretlerinin “Ahliâkınızı/huylarınızı güzelleştiriniz.” mübarek sözüyle emrettiği ahlâkı güzelleştirme eylemi de beyhude ve hükümsüz olurdu. Fakat böyle imkânsız ve fâidesiz bir şeyle emr buyurulmayacağı gibi vahşi hayvanlar ve yırtıcı kuşların bile ter biye ile hayvani huyları değişerek ürkek ve çekingenlikleri yerini yakınlık ve ünsiyete bıraktığı, zaptı mümkün olamayan atların terbiye ile itaat altına alındıkları görülmüştür. Dolayısıyla insan hakkında da tehzib-i ahlâkın imkânı ortaya cikar.