Kitâbu Dîvâni Lugâti’t-Türk
İmdi, kul Mahmûd ibn el-Hüseyin ibn Muhammed [el-Kâşgarî] der ki:
Talih Güneşinin Türklerin Burcunda doğduğunu ve Cenab-ı Hakk’m Türk Ha kanlığını Göğün felekleri arasına yerleştirdiğini, onlara “Türk” dediğini ve Ege menlik verdiğini, onları çağın hakanları yapıp dünyaya hükmetmenin dizginlerini ellerine verdiğini, onları tüm beşeriyete memur
Dikkat
«"Nazlanan ve istiğna gösteren nazeninlerin mehirleri dikkattir." [Muhâkemat, s. 84]
Dikkat mehrini verip kelâm ile nikâhlanırsak doğan çocuklar mânâlardır. Bizim bekâmız o çocuklarımızla olacak... [İstifade]»
(Enfûs Lügati, s. 47 - 48)
Celâl - Cemâl - Kemâl
«Celâl ve Cemâli birleştirdiğimizde, bir bakabildiğimizde kemâli buluyoruz. Cemâl içinde Celâli, Celâl içinde Cemâli gören Kemâli buluyor. [İstifade]»
(Enfûs Lügati, s. 33)
Hüccet ile Delilin Farkı
«Hüccet: Nesne ve vasıta makamındadır. Delil ise; nesne ile yani hüccet ile elde edilen aklî çıkarımlar. Yani: Hüccet el ile tutulur, gözle görülür bir vesika iken, delil daha ziyade zihnindeki ve akıldaki önermelerdir, hükümlerdir. [Hasan Akar]»
(Enfûs Lügati, s. 30)
«Belki
Kelime olarak ihtimal mânâsı taşısa da, Risalelerde ekseriyetle kesinlik mânâsını ifade eder. [İstifade]»
(Enfûs Lügati, s. 27)
İlme'l-yakîn - Ayne'l-yakîn - Hakka'l-yakîn
«İlme'l-yakîn; dağın arkasında dumanı görerek ateş olduğunu bilmek. Ayne'l-yakîn; sonra dağın arkasına geçip ateşi göz ile görmek. Hakka'l-yakîn; sonra da elini ateşe sokmaktır. [Hasan Akar]»
(Enfûs Lügati, s. 19)
Cennet - Cehennem - Arş ve Arş-ı Azam
«Cennet; Esma-i Hüsna'nın Cemâlî esmalarının perdesiz azamî derecede tecelli ettiği yerdir. Cehennem; Celâlî esmalarının perdesiz azamî derecede tecelli ettiği bir yerdir. Arş; Celâlî ve Cemâlî esmaların bütününün perdesiz azamî derecede tecelli ettiği bir yerdir. Arş-ı Azam ise Celâl ve Cemâli cem' eden Kemâlî olan İsm-i Azamların perdesiz azamî derecede tecelli ettiği yerdir. [Hasan Akar]»
(Enfûs Lügati, s. 14)