İnsanların kişisel değerlerine göre takdire değer ya da kişisel yetersizliklerine göre kabahatli oluyorlarmış gibi davranmaya meyilli olmak zorundayız, sanki özgür irade -metafizik olarak var olmadığını bildiğimiz halde- varmış gibi. (Bu paradoks insanların sosyal yaşamlarının kalbinde yatan tuhaf bir ikiyüzlülüğü tanımlıyor mu? Kesinlikle. Etrafında herhangi bir çözüm yolu var mı? Benim görebildiğim bir yol yok.)
Sayfa 328Kitabı okudu
Sürekli Evrim ve Deney
Okullarda genelde sert bir sükûnet hakimdir; her sömestrin bir öncekine benzediği, değişimin olmadığı, bedenlerin gergin çizelgelerin sabit olduğu yerlerdir. Nadiren bir olay patlak verip kaskati rutini bozsa da yetkililer kısa sürede bunları bastırır. Paideia bundan fevkalade farklıdır. Hareket her yerdedir: Sadece
Sayfa 142Kitabı okudu
özgür irade mit mi?
Özgür iradeyi sorgulamak sadece felsefi bir egzersiz değildir. Uygulamalı olarak incelemek de mümkündür. Organizmaların sahiden de özgür iradesi yoksa bu ilaçlar, genetik mühendisliği ya da beyin simülasyonlan aracılığıyla onları yönlendirebileceğimiz, hatta kontrol edebileceğimiz anlamına gelir.
Felsefeyi uygulamalı incelemeyi arzu ederseniz
I. - Oturmamış içgüdüler, hasara uğramış inançlar, takıntı ve
mızmızlanmalar. Romalar'ı ve Atinalar'ı kollayan genç Alaric'lerin karşısında, her tarafta emekliye ayrılmış fatihler, kahramanlık rantiyeleri; her tarafta hantalların paradoksları. Eskiden salon nükteleri ülkeleri katediyor, sersemleri ya şaşkına çeviriyor' ya da inceleştiriyordu.
