Gazneliler / Saray Teşkilâtı
Gaznelilerin saray teşkilâtı, döneminde kurulan diğer Müslüman Türk devletlerine benzerlik gösterir. Zaten Gazneliler, Karahanlılar ve Selçukluların birçok müesseselerinde Sâmâniler vasıtasıyla Abbasi tesiri görülür. Nitekim Gazneli sarayında Ağaçı (Hâcibü'-Hüccâb), Candâr, Emir.i Sılâh, Camedâr, Şarabdâr, Hansâlâr, Emir-i Ahür, Emir-i Şikâr, Emir. Hares, Çavuş ve benzeri görevliler bulunurdu. Bununla birlikte, Gazneliler devrinde daha önceki Türk müesseselerinden, varlıklarını devam ettirmekte olanlara da rastlanır.
Karaman ve Germiyan beylerinin de desteklediği küçük Mustafa Çelebi,İznik'i ele geçirdi.
Bu hadise üzerine muhasaranı kaldıran İkinci Murad,onun üzerine yürüdü ve Şehzadenin lalası Şarabdar İlyas'ı Anadolu beylerbeyliğini vereceği vaadiyle kendi yanına çekerek kardeşi Mustafa Çelebi'yi ele geçirip öldürttü.
13 yaşında öldürülmüş, üzdü.
Murat'la anlaşan şarabdar İlyas Bey derhal küçük Mustafa'yı kucağına aldı. Ordunun meşguliyetinden faydalanarak, atını Murat Bey'in otağına doğru sürdü. Bu sırada Şehzade Mustafa: “Behey lâla! Beni niçin tutarsın?” diye sorunca hiç çekinmeden: “Kardeşine iletürün...” dedi. Zavallı Mustafa: “Beni kardeşime iletme kim kardeşim bana kıyar!” diye yalvardı, ağladı, sızladı ise de sözlerini dinletemedi. Şarabdar İlyas, Murat Bey'in yanına gelince, zavallı şehzadeyi hükümdarın önüne bir bohça gibi attı, kendisi de yerlere kadar yatarak Murad'ı selâmladı. Murat Bey, tahtına ortak çıkan, Bizans İmparatorluğu nu tam yıkacağı sırada başına işler açan kardeşine şöyle tepeden bir baktıktan sonra etrafındakilere işaret etti. Murat Bey'in adamları, küçük Mustafa'yı yakaladıkları gibi, İznik surları kapısı önünde bulunan bir incir ağacına astılar (1423).
Sayfa 43 - Ötüken Neşriyat
Küçük Mustafa vak'ası, gerçekte II.Murad'a karşı yapılan genel saldırı hareketinin bir yönünü teşkil eder. Bursa'yı kuşatan Küçük Mustafa, II.Murad'ın gönderdiği Mihaloğlu kuvvetlerini karşısında görünce kaçıp İstanbul'a sığındı. İmparator ile görüşerek Silivri'ye geçti; fakat Rumili askeriyle karşılaşınca tekrar kaçıp Kocaeli'ne gitti. Oradan İznik'e gelince şehir ona kapılarını açtı; Bursa ovasının bir kısmını da ele geçirdi. Bursalılar, bir taraftan II.Murad'a imdatçı gönderdikleri gibi diğer taraftan şehir büyüklerinden Ahî Yâkub ve Ahî Kadem'i rica için Mustafa'nın lalası Şarabdar İlyas Bey'e yolladılar.Bunlar İlyas Bey'i Bursa kuşatmasından vazgeçirdiler. İznik'te yerleşen Mustafa'ya Anadolu'nun önemli bir kısmı itaat etmiş görünmektedir.
Sayfa 157Kitabı okudu
Seferin nereye olduğunu Çakır'dan öğrendiler: Karaman ülkesine yürüyeceklerdi. Macarlar, Evrenuzoğlu Ali Beğ'in akınını püskürtüp Güvercinlik kalesine doğru yürürken Karamanoğlu İbrahim Beğ de firsattan faydalanıp saldırmış ve Hamideli Sancak Beği Şarabdar İlyas'ı tutsak etmişti. Bu Karamanoğlu hep böyleydi. Osmanoğlu ile yıldızı bir türlü yollar barışmıyordu. Kız alıp verme dolayısıyla araya hısımlık da girdiği halde düşmanlık bir türlü silinmiyordu. Fakat bu seferki düşmanlık, öncekileri gölgede bırakmıştı. Çünkü Karamanoğlu, gâvurlarla birleşerek Osmanlıya saldırıyor du ki bu, Müslümanlığa yakışmazdı.
Sayfa 119Kitabı okudu
Mustafa: “Hey lala! Beni niçin tutarsın” der. Hain Îlyas: Kardeşine götürürüm” der. Mustafa: “Beni kardeşime götürme ki bana kardeşim kıyar” der.
Şarabdar Îlyas sustu. Oğlanı aldı, gitti. Padişaha karşı götürdü. Kardeşi dahi cellâda buyurdu. O dahi buyruğu yerine getirdi. Bursa’ya, babasının yanma gönderdiler. Bursa halkı dahi şer’î kanunla gömdüler. Dualar edip döndüler, gittiler.
Sual: Şarabdar İlyas’a: “Senin, bu Mustafa, efendinin oğlu değil miydi ki tuttun, onu öldürmeye verdin” dediler.
Cevap: Dedi ki: “Görünüşte ben günahkâr oldum. Ancak bu ikisi bu ülkede olsalar zararları büyük olurdu. Ve hem biri de budur ki ben bu efendim oğluna yaramaz iş etmedim. Onun için ki bu dünyanın mundarlığına bulaşmadan onu şehid ettirdim. Bütün âlem rahatta oldular. Bizden önce gelenler bu kanunu kurmuşlar”.
