Osmanlı reformcuları din adamları ve dinî kurumlarla açıkça savaşmadı. Ulemanın ve medreselerin dışında laik eğitimi örgütleyip laik bir bürokrasi yetiştirdiler. Bu laik bürokrasi modernleşme ile toplum hayatındaki etkisini arttırdıkça ilmiye sınıfı kenarda kaldı ve nihayet 2. Meşrutiyetten sonra darbe yemeye başladı. Oysa İran'da bazıları toprak sahibi de olan müçtehit ve molla sınıfı modern laik eğitimden de yararlandı. İktisadi güce sahip olan bu sınıf siyasi, idari, kültürel hayattaki rolünü koruyabildi ve laikleşmeyi engelledi.
