Rasûlullah ﷺ şöyle buyurdu:
1) İslam ümmetinin ilk merhalesi Nübüvvet devridir.
2) İkinci merhale, nübüvvet sistemindeki hilafettir. Bu da Dört raşit halife devirdir.
3) Üçüncü merhale, ısırıcı bir saltanat devri. Bunun özelliği ısırıcı olmasıdır. Bu dönem Emevi-Abbasi-Osmanlı dönemlerini ihtiva etmektedir. Az-çok, dini, vicdanları, hakkı-hukuku ısırma özelliği saltanatın genel karakteridir.
4) Dördüncü devre, son İslam kalesi olan Osmanlı devletinin tarih sahnesinden çıkması ve özellikle de hilafetin ortadan kalkmasının ardından, İslam aleminde teşekkül eden ve eşedd-i zulüm ve eşedd-i istibdat özellikleriyle bilinen ve baskıyla yönetimleri ele geçiren militarist, totaliter ve despot sistemlerin damgasını vurduğu dönemdir.
5) Beşinci devre, bundan sonra bu militarist ve despotların tasfiye edilmeleri sonucu ortaya çıkacak olan ve bir derece raşit hilafet devrinde olduğu gibi, insanların hak-hukukunu, insan onurunu ön planda tutan, meşru dairenin dışına çıkmamayı prensip edinen ve adaletle hükmeden bir devredir.
(Ahmed b. Hanbel, 4/273)