XVI. Yüzyılda Rumeli kıtası (Balkan yarımadası) artık kültürel olarak tamamen Türkleşmiş ve bu kıtada (bilhassa Üsküp) birçok Türk âlim ve şair yetişmişti; Osmanlı Türkçesi ve şiiri Azerbaycan ile Kırım'da da kendisini göstermiş ve tesirini yapmıştır; Doğu Anadolu'daki kürtler arasında Türkçe taammüm etmişti;hulâsa Osmanlı devleti sahasını nerelere kadar genişletti ise bir müddet sonra harsını da oralara götürmüştür.